解説

Developmental Origin of Health and Disease（DOHaD）を理解する新時代の到来
ゲノム・エピゲノムと加齢性慢性疾患の関連性に関する新たな視点

Vol.56 No.9 Page. 613 - 620 (published date : 2018年8月20日)
佐藤 憲子1
  1. 東京医科歯科大学難治疾患研究所分子疫学／環境エピゲノム分野
vol56_9

 

概要原稿

糖尿病，肥満，循環器疾患，精神発達障害など多因子疾患の発症を低減させることは，現代の重要な課題となっている．これらの疾患発症に出生前や幼少期の環境が影響することが多くの観察研究によって示された結果，Developmental Origin of Health and Disease（DOHaD）概念が生まれた．その概念に基づく疾患発症機序の解明に重要なヒントが，最新のゲノム疫学およびRNA研究の成果から得られる可能性がある．本稿では，最初にDOHaD概念のポイントを整理し，次に疾患発症機序を説明するための新しい枠組みである「多因子疾患の全遺伝子モデル」と「親の体細胞が獲得した環境情報の子どもへの伝達メカニズム」の発見について紹介し，DOHaD研究におけるそれらの重要性を解説する（図1）．

リファレンス

  1. 1) D. J. Barker: BMJ, 301, 1111 (1990).
  2. 2) D. J. Barker: J. Intern. Med., 261, 412 (2007).
  3. 3) M. A. Hanson & P. D. Gluckman: Physiol. Rev., 94, 1027 (2014).
  4. 4) C. Hertzman: Ann. N. Y. Acad. Sci., 896, 85 (1999).
  5. 5) E. A. Boyle, Y. I. Li & J. K. Pritchard: Cell, 169, 1177 (2017).
  6. 6) J. Yang, J. Zeng, M. E. Goddard, N. R. Wray & P. M. Visscher: Nat. Genet., 49, 1304 (2017).
  7. 7) R. A. Fisher: The Philosophical Trans. R. Soc. Edinb., 52, 399 (1918).
  8. 8) P. M. Visscher, W. G. Hill & N. R. Wray: Nat. Rev. Genet., 9, 255 (2008).
  9. 9) T. A. Manolio, F. S. Collins, N. J. Cox, D. B. Goldstein, L. A. Hindorff, D. J. Hunter, M. I. McCarthy, E. M. Ramos, L. R. Cardon, A. Chakravarti et al.: Nature, 461, 747 (2009).
  10. 10) R. A. Waterland & R. L. Jirtle: Mol. Cell. Biol., 23, 5293 (2003).
  11. 11) S. C. Langley-Evans: J. Anat., 215, 36 (2009).
  12. 12) D. Duque-Guimaraes & S. Ozanne: Biogerontology, 18, 893 (2017).
  13. 13) N. Sato, K. Sudo, M. Mori, C. Imai, M. Muramatsu & M. Sugimoto: Sci. Rep., 7, 9812 (2017).
  14. 14) L. H. Lumey, A. D. Stein & E. Susser: Annu. Rev. Public Health, 32, 237 (2011).
  15. 15) E. W. Tobi, J. J. Goeman, R. Monajemi, H. Gu, H. Putter, Y. Zhang, R. C. Slieker, A. P. Stok, P. E. Thijssen, F. Muller et al.: Nat. Commun., 5, 5592 (2014).
  16. 16) E. W. Tobi, R. C. Slieker, A. D. Stein, H. E. Suchiman, P. E. Slagboom, E. W. van Zwet, B. T. Heijmans & L. H. Lumey: Int. J. Epidemiol., 44, 1211 (2015).
  17. 17) G. C. Sharp, D. A. Lawlor, R. C. Richmond, A. Fraser, A. Simpkin, M. Suderman, H. A. Shihab, O. Lyttleton, W. McArdle, S. M. Ring et al.: Int. J. Epidemiol., 44, 1288 (2015).
  18. 18) A. L. Teh, H. Pan, L. Chen, M. L. Ong, S. Dogra, J. Wong, J. L. MacIsaac, S. M. Mah, L. M. McEwen, S. M. Saw et al.: Genome Res., 24, 1064 (2014).
  19. 19) K. M. Godfrey, A. Sheppard, P. D. Gluckman, K. A. Lillycrop, G. C. Burdge, C. McLean, J. Rodford, J. L. Slater-Jefferies, E. Garratt, S. R. Crozier et al.: Diabetes, 60, 1528 (2011).
  20. 20) X. Lin, I. Y. Lim, Y. Wu, A. L. Teh, L. Chen, I. M. Aris, S. E. Soh, M. T. Tint, J. L. MacIsaac, A. M. Morin et al.: BMC Med., 15, 50 (2017).
  21. 21) S. J. van Dijk, T. J. Peters, M. Buckley, J. Zhou, P. A. Jones, R. A. Gibson, M. Makrides, B. S. Muhlhausler & P. L. Molloy: Int. J. Obes., 42, 28 (2018).
  22. 22) E. Walton, J. B. Pingault, C. A. Cecil, T. R. Gaunt, C. L. Relton, J. Mill & E. D. Barker: Mol. Psychiatry, 22, 250 (2017).
  23. 23) C. A. Cecil, E. Walton, R. G. Smith, E. Viding, E. J. McCrory, C. L. Relton, M. Suderman, J. B. Pingault, W. McArdle, T. R. Gaunt et al.: Transl. Psychiatry, 6, e976 (2016).
  24. 24) F. de Vocht, M. Suderman, K. Tilling, J. Heron, L. D. Howe, R. Campbell, M. Hickman & C. Relton: J. Affect. Disord., 227, 588 (2018).
  25. 25) A. Bansal & R. A. Simmons: Am. J. Physiol. Endocrinol. Metab., 315, E15 (2018).
  26. 26) E. Whitelaw: Dev. Cell, 35, 668 (2015).
  27. 27) J. M. Shea, R. W. Serra, B. R. Carone, H. P. Shulha, A. Kucukural, M. J. Ziller, M. P. Vallaster, H. Gu, A. R. Tapper, P. D. Gardner et al.: Dev. Cell, 35, 750 (2015).
  28. 28) E. A. Miska & A. C. Ferguson-Smith: Science, 354, 59 (2016).
  29. 29) O. J. Rando: Cold Spring Harb. Perspect. Med., 6, a022988 (2016).
  30. 30) 佐藤憲子：産婦人科の実際，66, 959 (2017)
  31. 31) Q. Chen, W. Yan & E. Duan: Nat. Rev. Genet., 17, 733 (2016).
  32. 32) G. D. Johnson, E. Sendler, C. Lalancette, R. Hauser, M. P. Diamond & S. A. Krawetz: Mol. Hum. Reprod., 17, 721 (2011).
  33. 33) E. Casas & T. Vavouri: Front. Genet., 5, 330 (2014).
  34. 34) M. Rassoulzadegan & F. Cuzin: Ann. N. Y. Acad. Sci., 1341, 172 (2015).
  35. 35) U. Sharma, C. C. Conine, J. M. Shea, A. Boskovic, A. G. Derr, X. Y. Bing, C. Belleannee, A. Kucukural, R. W. Serra, F. Sun et al.: Science, 351, 391 (2016).
  36. 36) U. Sharma & O. J. Rando: Cell Metab., 25, 544 (2017).
  37. 37) K. Gapp & J. Bohacek: Genes Brain Behav., 17, e12407 (2018).
  38. 38) I. Donkin & R. Barres: Mol Metab., pii: S2212-8778(18)30104-2, PMID: 2952406 (2018).


本文はトップページからログインをして頂くと表示されます。