解説

キク科山菜に含まれる機能性成分
野生植物として生き抜いてきた山菜の化学戦略を利用する

Vol.61 No.10 Page. 468 - 476 (published date : 2023年10月1日)
上杉 祥太1
  1. 公益財団法人岩手生物工学研究センター
vol61_10

 

概要原稿

山菜は，地域の食文化において重要な役割を担ってきた．本稿では，キク科山菜に焦点を当て，筆者らが見出してきた機能性について紹介し，山菜の高付加価値化や用途拡大に向けた展望について述べる．

リファレンス

  1. 1) 木村賢一：バイオサイエンスとインダストリー，66, 377 (2008).
  2. 2) 木村賢一：FOOD Style 21, 24, 19 (2020).
  3. 3) 名取貴光，中川裕子，桜林ひかる，福井　智，野田聖子，窪島愛華，戸澤一宏，仲尾玲子：日本食品保蔵科学会誌，41, 91 (2015).
  4. 4) 齋藤暖生：森林科学，80, 22 (2017).
  5. 5) 関原成妙，品川　明：会誌食文化研究，15, 37 (2019).
  6. 6) M. Hiemori-Kondo: J. Clin. Biochem. Nutr., 67, 10 (2020).
  7. 7) K.-P. Lee, S. Kang, S.-J. Park, Y.-W. Choi, Y.-G. Lee & D.-S. Im: J. Ethnopharmacol., 148, 890 (2013).
  8. 8) S. Y. Park, M. H. Choi, G. Park & Y.-W. Choi: Int. J. Mol. Med., 41, 1683 (2018).
  9. 9) Y. Adachi, Y. Kanbayashi, I. Harata, R. Ubagai, T. Takimoto, K. Suzuki, T. Miwa & Y. Noguchi: J. Nat. Prod., 77, 1262 (2014).
  10. 10) L. Guo, K. Li, Z. W. Cui, J. S. Kang, B. G. Son & Y. W. Choi: Food Funct., 10, 4396 (2019).
  11. 11) L. Guo, J. S. Kang, Y. H. Park, B. I. Je, Y. J. Lee, N. J. Kang, S. Y. Park, D. Y. Hwang & Y. W. Choi: Food Funct., 11, 5664 (2020).
  12. 12) K. Kimura: J. Antibiot., 72, 579 (2019).
  13. 13) M. Mizunuma, D. Hirata, K. Miyahara, E. Tsuchiya & T. Miyakawa: Nature, 392, 303 (1998).
  14. 14) A. Shitamukai, M. Mizunuma, D. Hirata, H. Takahashi & T. Miyakawa: Biosci. Biotechnol. Biochem., 64, 1942 (2000).
  15. 15) K. Kimura, Y. Minamikawa, Y. Ogasawara, J. Yoshida, K. Saitoh, H. Shinden, Y. Q. Ye, S. Takahashi, T. Miyakawa & H. Koshino: Fitoterapia, 83, 907 (2012).
  16. 16) J. Yoshida, H. Seino, Y. Ito, T. Nakano, T. Satoh, Y. Ogane, S. Suwa, H. Koshino & K. Kimura: J. Agric. Food Chem., 61, 7515 (2013).
  17. 17) J. Liu, J. D. Farmer Jr., W. S. Lane, J. Friedman, I. Weissman & S. L. Schreiber: Cell, 66, 807 (1991).
  18. 18) E. V. Rothenberg & S. B. Ward: Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 93, 9358 (1996).
  19. 19) T. Nakamura, T. Ohmoto, D. Hirata, E. Tsuchiya & T. Miyakawa: Mol. Gen. Genet., 251, 211 (1996).
  20. 20) K. Ishiguro, T. Ando, O. Maeda, N. Ohmiya, Y. Niwa & H. Goto: Eur. J. Immunol., 37, 2309 (2007).
  21. 21) P. Suauam, B.-E. Yingyongnarongkul, T. Palaga, T. Miyakawa & C. Yompakdee: PLoS One, 10, e0136804 (2015).
  22. 22) Q.-M. T. Ngo, H.-S. Lee, V. T. Nguyen, J. A. Kim, M. H. Woo & B. S. Min: Phytochemistry, 141, 147 (2017).
  23. 23) S. Uesugi, M. Hakozaki, Y. Kanno, H. Takahashi, Y. Kudo, K. Kimura, H. Yamada & A. Yano: Biosci. Biotechnol. Biochem., 85, 2153 (2021).
  24. 24) T. Watanabe, K. Hata, K. Hiwatashi, K. Hori, N. Suzuki & H. Itoh: Biosci. Biotechnol. Biochem., 74, 499 (2010).
  25. 25) E. M. Ahn, G. Asamenew, H. W. Kim, S. H. Lee, S.-M. Yoo, S.-M. Cho, Y.-S. Cha & M.-S. Kang: Nutrients, 12, 1261 (2020).
  26. 26) M. Hiemori-Kondo & M. Nii: Biosci. Biotechnol. Biochem., 84, 621 (2020).
  27. 27) H. Shibata & S. Shimizu: Agric. Biol. Chem., 42, 1427 (1978).
  28. 28) E. D. Rosen, C.-H. Hsu, X. Wang, S. Sakai, M. W. Freeman, F. J. Gonzalez & B. M. Spiegelman: Genes Dev., 16, 22 (2002).
  29. 29) R. Aoyagi, M. Funakoshi-Tago, Y. Fujiwara & H. Tamura: Biol. Pharm. Bull., 37, 1820 (2014).
  30. 30) C. Maki, M. Funakoshi-Tago, R. Aoyagi, F. Ueda, M. Kimura, K. Kobata, K. Tago & H. Tamura: PLoS One, 12, e0173264 (2017).
  31. 31) M. Kumagai, I. Yoshida, T. Mishima, M. Ide, K. Fujita, M. Doe, K. Nishikawa & Y. Morimoto: J. Nat. Med., 75, 232 (2021).
  32. 32) Q. Wang, S. Liu, A. Zhai, B. Zhang & G. Tian: Biol. Pharm. Bull., 41, 985 (2018).
  33. 33) S. Uesugi, M. Hakozaki, Y. Kanno, A. Shiraishi, M. Suzuki, K. Kimura, Y. Shiono & A. Yano: Fitoterapia, 157, 105130 (2022).
  34. 34) I. Hirono, H. Mori, K. Yamada, Y. Hirata, M. Haga, H. Tatematsu & S. Kanie: J. Natl. Cancer Inst., 58, 1155 (1977).
  35. 35) I. Hirono, M. Haga, M. Fujii, S. Matsuura, N. Matsubara, M. Nakayama, T. Furuya, M. Hikichi, H. Takanashi, E. Uchida et al.: J. Natl. Cancer Inst., 63, 469 (1979).
  36. 36) T. Chen, N. Mei & P. P. Fu: J. Appl. Toxicol., 30, 183 (2010).
  37. 37) 農林水産省：フキのピロリジジンアルカロイド類の含有実態調査結果，https://www.maff.go.jp/j/syouan/seisaku/foodpoisoning/naturaltoxin/attach/pdf/pyrrolizidine_alkaloids-8.pdf
  38. 38) M. Blosa, J. Uricher, S. Nebel, C. Zahner, V. Butterweck & J. Drewe: Pharmaceuticals (Basel), 14, 180 (2021).
  39. 39) U. Kodjadjiku, B. Nagele, C. Halbsguth & V. Butterweck: Fitoterapia, 153, 104986 (2021).
  40. 40) M.-L. Zhang, J.-J. Zhang, C.-H. Huo, Y.-C. Gu & Q.-W. Shi: Chem. Biodivers., 7, 105 (2010).
  41. 41) S. Uesugi, M. Hakozaki, Y. Kanno, Y. Takahashi, K. Shindo, K. Kimura & A. Yano: Biosci. Biotechnol. Biochem., 86, 1462 (2022).
  42. 42) K. Shindo, M. Kimura & M. Iga: Biosci. Biotechnol. Biochem., 68, 1393 (2004).
  43. 43) W. Liu, E. Furuta, K. Shindo, M. Watabe, F. Xing, P. R. Pandey, H. Okuda, S. K. Pai, L. L. Murphy, D. Cao et al.: Breast Cancer Res. Treat., 128, 57 (2011).
  44. 44) K. Nishikawa, N. Aburai, K. Yamada, H. Koshino, E. Tsuchiya & K. Kimura: Biosci. Biotechnol. Biochem., 72, 2463 (2008).
  45. 45) K. Kimura, Y. Sakamoto, N. Fujisawa, S. Uesugi, N. Aburai, M. Kawada, S. Ohba, T. Yamori, E. Tsuchiya & H. Koshino: Bioorg. Med. Chem., 20, 3887 (2012).
  46. 46) 池本　敦，上松　仁：小眼球症関連転写因子抑制剤，メラニン産生抑制剤，化粧品組成物及び抗ガン剤，特開2014-198683 (2014).
  47. 47) K. Heishima, N. Sugito, T. Soga, M. Nishikawa, Y. Ito, R. Honda, Y. Kuranaga, H. Sakai, R. Ito, T. Nakagawa et al.: J. Clin. Invest., 131, e139933 (2021).
  48. 48) 斉藤和季：“植物はなぜ薬を作るのか”，文藝春秋，2017.
  49. 49) 黒柳正典：“人の暮らしを変えた植物の化学戦略”，築地書館，2020.


本文はトップページからログインをして頂くと表示されます。