解説
キク科山菜に含まれる機能性成分
野生植物として生き抜いてきた山菜の化学戦略を利用する
Vol.61 No.10 Page. 468 - 476 (published date : 2023年10月1日)
上杉 祥太1
- 公益財団法人岩手生物工学研究センター
概要原稿
山菜は,地域の食文化において重要な役割を担ってきた.本稿では,キク科山菜に焦点を当て,筆者らが見出してきた機能性について紹介し,山菜の高付加価値化や用途拡大に向けた展望について述べる.
リファレンス
- 1) 木村賢一:バイオサイエンスとインダストリー,66, 377 (2008).
- 2) 木村賢一:FOOD Style 21, 24, 19 (2020).
- 3) 名取貴光,中川裕子,桜林ひかる,福井 智,野田聖子,窪島愛華,戸澤一宏,仲尾玲子:日本食品保蔵科学会誌,41, 91 (2015).
- 4) 齋藤暖生:森林科学,80, 22 (2017).
- 5) 関原成妙,品川 明:会誌食文化研究,15, 37 (2019).
- 6) M. Hiemori-Kondo: J. Clin. Biochem. Nutr., 67, 10 (2020).
- 7) K.-P. Lee, S. Kang, S.-J. Park, Y.-W. Choi, Y.-G. Lee & D.-S. Im: J. Ethnopharmacol., 148, 890 (2013).
- 8) S. Y. Park, M. H. Choi, G. Park & Y.-W. Choi: Int. J. Mol. Med., 41, 1683 (2018).
- 9) Y. Adachi, Y. Kanbayashi, I. Harata, R. Ubagai, T. Takimoto, K. Suzuki, T. Miwa & Y. Noguchi: J. Nat. Prod., 77, 1262 (2014).
- 10) L. Guo, K. Li, Z. W. Cui, J. S. Kang, B. G. Son & Y. W. Choi: Food Funct., 10, 4396 (2019).
- 11) L. Guo, J. S. Kang, Y. H. Park, B. I. Je, Y. J. Lee, N. J. Kang, S. Y. Park, D. Y. Hwang & Y. W. Choi: Food Funct., 11, 5664 (2020).
- 12) K. Kimura: J. Antibiot., 72, 579 (2019).
- 13) M. Mizunuma, D. Hirata, K. Miyahara, E. Tsuchiya & T. Miyakawa: Nature, 392, 303 (1998).
- 14) A. Shitamukai, M. Mizunuma, D. Hirata, H. Takahashi & T. Miyakawa: Biosci. Biotechnol. Biochem., 64, 1942 (2000).
- 15) K. Kimura, Y. Minamikawa, Y. Ogasawara, J. Yoshida, K. Saitoh, H. Shinden, Y. Q. Ye, S. Takahashi, T. Miyakawa & H. Koshino: Fitoterapia, 83, 907 (2012).
- 16) J. Yoshida, H. Seino, Y. Ito, T. Nakano, T. Satoh, Y. Ogane, S. Suwa, H. Koshino & K. Kimura: J. Agric. Food Chem., 61, 7515 (2013).
- 17) J. Liu, J. D. Farmer Jr., W. S. Lane, J. Friedman, I. Weissman & S. L. Schreiber: Cell, 66, 807 (1991).
- 18) E. V. Rothenberg & S. B. Ward: Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 93, 9358 (1996).
- 19) T. Nakamura, T. Ohmoto, D. Hirata, E. Tsuchiya & T. Miyakawa: Mol. Gen. Genet., 251, 211 (1996).
- 20) K. Ishiguro, T. Ando, O. Maeda, N. Ohmiya, Y. Niwa & H. Goto: Eur. J. Immunol., 37, 2309 (2007).
- 21) P. Suauam, B.-E. Yingyongnarongkul, T. Palaga, T. Miyakawa & C. Yompakdee: PLoS One, 10, e0136804 (2015).
- 22) Q.-M. T. Ngo, H.-S. Lee, V. T. Nguyen, J. A. Kim, M. H. Woo & B. S. Min: Phytochemistry, 141, 147 (2017).
- 23) S. Uesugi, M. Hakozaki, Y. Kanno, H. Takahashi, Y. Kudo, K. Kimura, H. Yamada & A. Yano: Biosci. Biotechnol. Biochem., 85, 2153 (2021).
- 24) T. Watanabe, K. Hata, K. Hiwatashi, K. Hori, N. Suzuki & H. Itoh: Biosci. Biotechnol. Biochem., 74, 499 (2010).
- 25) E. M. Ahn, G. Asamenew, H. W. Kim, S. H. Lee, S.-M. Yoo, S.-M. Cho, Y.-S. Cha & M.-S. Kang: Nutrients, 12, 1261 (2020).
- 26) M. Hiemori-Kondo & M. Nii: Biosci. Biotechnol. Biochem., 84, 621 (2020).
- 27) H. Shibata & S. Shimizu: Agric. Biol. Chem., 42, 1427 (1978).
- 28) E. D. Rosen, C.-H. Hsu, X. Wang, S. Sakai, M. W. Freeman, F. J. Gonzalez & B. M. Spiegelman: Genes Dev., 16, 22 (2002).
- 29) R. Aoyagi, M. Funakoshi-Tago, Y. Fujiwara & H. Tamura: Biol. Pharm. Bull., 37, 1820 (2014).
- 30) C. Maki, M. Funakoshi-Tago, R. Aoyagi, F. Ueda, M. Kimura, K. Kobata, K. Tago & H. Tamura: PLoS One, 12, e0173264 (2017).
- 31) M. Kumagai, I. Yoshida, T. Mishima, M. Ide, K. Fujita, M. Doe, K. Nishikawa & Y. Morimoto: J. Nat. Med., 75, 232 (2021).
- 32) Q. Wang, S. Liu, A. Zhai, B. Zhang & G. Tian: Biol. Pharm. Bull., 41, 985 (2018).
- 33) S. Uesugi, M. Hakozaki, Y. Kanno, A. Shiraishi, M. Suzuki, K. Kimura, Y. Shiono & A. Yano: Fitoterapia, 157, 105130 (2022).
- 34) I. Hirono, H. Mori, K. Yamada, Y. Hirata, M. Haga, H. Tatematsu & S. Kanie: J. Natl. Cancer Inst., 58, 1155 (1977).
- 35) I. Hirono, M. Haga, M. Fujii, S. Matsuura, N. Matsubara, M. Nakayama, T. Furuya, M. Hikichi, H. Takanashi, E. Uchida et al.: J. Natl. Cancer Inst., 63, 469 (1979).
- 36) T. Chen, N. Mei & P. P. Fu: J. Appl. Toxicol., 30, 183 (2010).
- 37) 農林水産省:フキのピロリジジンアルカロイド類の含有実態調査結果,https://www.maff.go.jp/j/syouan/seisaku/foodpoisoning/naturaltoxin/attach/pdf/pyrrolizidine_alkaloids-8.pdf
- 38) M. Blosa, J. Uricher, S. Nebel, C. Zahner, V. Butterweck & J. Drewe: Pharmaceuticals (Basel), 14, 180 (2021).
- 39) U. Kodjadjiku, B. Nagele, C. Halbsguth & V. Butterweck: Fitoterapia, 153, 104986 (2021).
- 40) M.-L. Zhang, J.-J. Zhang, C.-H. Huo, Y.-C. Gu & Q.-W. Shi: Chem. Biodivers., 7, 105 (2010).
- 41) S. Uesugi, M. Hakozaki, Y. Kanno, Y. Takahashi, K. Shindo, K. Kimura & A. Yano: Biosci. Biotechnol. Biochem., 86, 1462 (2022).
- 42) K. Shindo, M. Kimura & M. Iga: Biosci. Biotechnol. Biochem., 68, 1393 (2004).
- 43) W. Liu, E. Furuta, K. Shindo, M. Watabe, F. Xing, P. R. Pandey, H. Okuda, S. K. Pai, L. L. Murphy, D. Cao et al.: Breast Cancer Res. Treat., 128, 57 (2011).
- 44) K. Nishikawa, N. Aburai, K. Yamada, H. Koshino, E. Tsuchiya & K. Kimura: Biosci. Biotechnol. Biochem., 72, 2463 (2008).
- 45) K. Kimura, Y. Sakamoto, N. Fujisawa, S. Uesugi, N. Aburai, M. Kawada, S. Ohba, T. Yamori, E. Tsuchiya & H. Koshino: Bioorg. Med. Chem., 20, 3887 (2012).
- 46) 池本 敦,上松 仁:小眼球症関連転写因子抑制剤,メラニン産生抑制剤,化粧品組成物及び抗ガン剤,特開2014-198683 (2014).
- 47) K. Heishima, N. Sugito, T. Soga, M. Nishikawa, Y. Ito, R. Honda, Y. Kuranaga, H. Sakai, R. Ito, T. Nakagawa et al.: J. Clin. Invest., 131, e139933 (2021).
- 48) 斉藤和季:“植物はなぜ薬を作るのか”,文藝春秋,2017.
- 49) 黒柳正典:“人の暮らしを変えた植物の化学戦略”,築地書館,2020.
本文はトップページからログインをして頂くと表示されます。