解説

うま味物質の健康価値
グルタミン酸ナトリウムの生理機能

Vol.53 No.7 Page. 432 - 441 (published date : 2015年6月20日)
畝山 寿之1
  1. 味の素株式会社イノベーション研究所
vol53_7

 

概要原稿

和食（WASHOKU）は出汁（だし）のうま味を共通の要素として高度にそして多様に発達してきた．日本の食文化がユネスコ無形文化遺産に認定されたことを含め，日本食のもつ健康価値が改めて世界から注目されている．われわれはうま味調味料グルタミン酸ナトリウム（MSG）の生理機能を先端的脳科学と栄養生理学的な研究手法を用いて追及し，うま味物質は「タンパク質摂取のマーカー」として味覚と内臓感覚を介して摂取したタンパク質の消化吸収にかかわるさまざまな生理機能を賦活し，健康な食生活に寄与している可能性を示してきた．本解説では，うま味の生理機能に注目し，日本食がもつ健康価値の可能性について解説していきたい．

リファレンス

  1. 1) http://www.maff.go.jp/j/keikaku/syokubunka/ich/ http://www.maff.go.jp/j/keikaku/syokubunka/ich/
  2. 2) 畝山寿之：日本味と匂学会誌，20, 121 (2013).
  3. 3) K. Torii, H. Uneyama & E. Nakamura: J. Gastroenterol., 48, 442 (2013).
  4. 4) K. Kurihara: Am. J. Clin. Nutr., 90, 719S (2009).
  5. 5) J. Chandraskekar, M. A. Hoon, N. P. J. Ryba & C. S. Zuker: Nature, 444, 289 (2006).
  6. 6) 池田菊苗：青空文庫，http://www.aozora.gr.jp (1933). http://www.aozora.gr.jp
  7. 7) 寺門正文：海軍軍医会雑誌，15, 458 (1936).
  8. 8) Y. Akiba & J. D. Kaunitz: Am. J. Clin. Nutr., 90, 826S (2009).
  9. 9) L. S. Vasilevskaia, M. V. Rymshina & G. K. Shlygin: Vopr. Pitan., 3, 29 (1993).
  10. 10) A. M. Kochetkov, G. K. Shlygin, T. I. Loranskaia, L. S. Vasilevskaya & S. Iu. Kondrashev: Vopr. Pitan., 5–6, 19 (1992).
  11. 11) S. Fuke & S. Konosu: Physiol. Behav., 49, 863 (1991).
  12. 12) Z. Kokrashvili, K. K. Yee, E. Ilegems, K. Iwatsuki, Y. Li, B. Mosinger & R. F. Margolskee: Br. J. Nutr., 111(Suppl. 1), S23 (2014).
  13. 13) N. Chaudhari, A. M. Landin & S. D. Roper: Nat. Neurosci., 3, 113 (2000).
  14. 14) G. Nelson, J. Chandrashekar, M. A. Hoon, L. Feng, G. Zhao, N. J. Ryba & C. S. Zuker: Nature, 416, 119 (2002).
  15. 15) T. Toyono, Y. Seta, S. Kataoka, S. Kawano, R. Shigemoto & K. Toyoshima: Cell Tissue Res., 313, 29 (2003).
  16. 16) A. Nijima: Physiol. Behav., 49, 1025 (1991).
  17. 17) A. Kitamura, T. Tsurugizawa, A. Uematsu & H. Uneyama: Curr. Pharm. Des., 20, 2713 (2014).
  18. 18) T. Tsurugizawa, A. Uematsu, T. Kondoh, E. Nakamura, M. Hasumura, M. Hirota, H. Uneyama & K. Torii: Gastroenterology, 137, 262 (2009).
  19. 19) T. Tsurugizawa, A. Uematsu, H. Uneyama & K. Torii: Chem. Senses, 36, 169 (2011).
  20. 20) R. Shibata, M. Kameishi, T. Kondoh & K. Torii: Physiol. Behav., 96, 667 (2009).
  21. 21) A. Uematsu, T. Tsurugizawa, A. Kitamura, R. Ichikawa, K. Iwatsuki, H. Uneyama & K. Torii: Physiol. Behav., 102, 553 (2012).
  22. 22) M. Mori, T. Kawada, T. Ono & K. Torii: Physiol. Behav., 49, 987 (1991).
  23. 23) S. Somekawa, N. Hayashi, A. Niijima, H. Uneyama & K. Torii: Br. J. Nutr., 107, 20 (2011).
  24. 24) M. Kusano, H. Hosaka, A. Kawada, S. Kuribayashi, Y. Shimoyama, H. Zai, O. Kawamura & M. Yamada: Curr. Pharm. Des., 20, 2775 (2014).
  25. 25) 大浦紀彦，増田　学，丹波光子：静脈経腸栄養学雑誌，22, 345 (2007).
  26. 26) R. Rezaei, D. A. Knabe, C. D. Tekwe, S. Dahanayaka, M. D. Ficken, S. E. Fielder, S. J. Eide, S. L. Lovering & G. Wu: Amino Acids, 44, 911 (2013).
  27. 27) H. Uneyama: Yakugaku Zasshi, 131, 1699 (2011).
  28. 28) 畝山寿之，鳥居邦夫：臨床栄養学雑誌，109, 313 (2006).
  29. 29) J. E. Blundell & G. Finlayson: Physiol. Behav., 82, 21 (2004).
  30. 30) N. Delzenne, J. Blundell, F. Brouns, K. Cunningham, K. De Graaf, A. Erkner, A. Lluch, M. Mars, H. P. Peters & M. Westerterp-Plantenga: Obes. Rev., 11, 234 (2010).
  31. 31) B. Petschow, J. Doré, P. Hibberd, T. Dinan, G. Reid, M. Blaser, P. D. Cani, F. H. Degnan, J. Foster, G. Gibson et al.: Ann. N. Y. Acad. Sci., 1306, 1 (2013).
  32. 32) M. Porrini, R. Crovetti, G. Testolin & S. Silva: Appetite, 25, 17 (1995).
  33. 33) A. M. Johnstone, R. J. Stubbs & C. G. Harbron: Eur. J. Clin. Nutr., 50, 418 (1996).
  34. 34) S. D. Poppitt, D. McCormack & R. Buffenstein: Physiol. Behav., 64, 279 (1998).
  35. 35) R. J. Stubbs, L. M. O' Reilly, A. M. Johnstone, C. L. Harrison, H. Clark, M. F. Franklin, C. A. Reid & N. Mazlan: Eur. J. Clin. Nutr., 53, 13 (1999).
  36. 36) M. Potier, G. Fromentin, A. Lesdema, R. Benamouzig, D. Tome & A. Marsset-Baglieri: Br. J. Nutr., 104, 1406 (2010).
  37. 37) M. S. Westerterp-Plantenga, V. Rolland, S. A. Wilson & K. R. Westerterp: Eur. J. Clin. Nutr., 53, 495 (1999).
  38. 38) M. Porrini, A. Santangelo, R. Crovetti, P. Riso, G. Testolin & J. E. Blundell: Physiol. Behav., 62, 563 (1997).
  39. 39) D. S. Weigle, P. A. Breen, C. C. Matthys, H. S. Callahan, K. E. Meeuws, V. R. Burden & J. Q. Purnell: Am. J. Clin. Nutr., 82, 41 (2005).
  40. 40) R. L. Batterham, H. Heffron, S. Kapoor, J. E. Chivers, K. Chandarana, H. Herzog, C. W. Le Roux, E. L. Thomas, J. D. Bell & D. J. Withers: Cell Metab., 4, 223 (2006).
  41. 41) M. Journel, C. Chaumontet, N. Darcel, G. Fromentin & D. Tome: Adv. Neutr., 3, 322 (2012).
  42. 42) L. Pichon, M. Potier, D. Tome, T. Mikogami, B. Laplaize, C. Martin-Rouas & G. Fromentin: Br. J. Nutr., 99, 739 (2008).
  43. 43) J. A. Gilbert, N. T. Bendsen, A. Tremblay & A. Astrup: Nutr. Metab. Cardiovasc. Dis., 21(Suppl. 2), B16 (2011).
  44. 44) T. Imada, S. S. Hao, K. Torii & E. Kimura: Appetite, 79, 158 (2014).
  45. 45) U. Masic & M. R. Yeomans: Physiol. Behav., 127, 116 (2013).
  46. 46) U. Masic & M. R. Yeomans: Am. J. Clin. Nutr., 100, 532 (2014).
  47. 47) U. Masic & M. R. Yeomans: J Nutr Sci., 13, e15 (2014).
  48. 48) 今田敏文，巴　美樹，宮本菜里，木村英一郎，合田芳樹，畝山寿之，鳥居邦夫：日本味と匂学会誌，16, 401 (2009).
  49. 49) T. Kondoh & K. Torii: Physiol. Behav., 95, 135 (2008).
  50. 50) X. Ren, J. G. Ferreira, C. W. Yeckel, T. Kondoh & I. E. Araujo: Digestion, 83(Suppl. 1), 32S (2011).
  51. 51) D. K. Rassin, J. A. Sturman & G. E. Gaull: Early Hum. Dev., 2, 1 (1978).
  52. 52) A. K. Ventura, G. K. Beauchamp & J. A. Mennella: Am. J. Clin. Nutr., 95, 875 (2012).
  53. 53) A. K. Ventura, L. B. Inamdar & J. A. Mennella: Pediatr. Obes., 250 (2014).
  54. 54) T. Tsurugizawa: Curr. Pharm. Des., 20, 2738 (2014).
  55. 55) V. A. Zolotarev, R. Khropycheva, H. Uneyama & K. Torii: Ann. N. Y. Acad. Sci., 1170, 87 (2009).
  56. 56) R. Khropycheva, H. Uneyama, K. Torii & V. A. Zolotarev: J. Med. Invest., 56(Suppl.), 218 (2009).
  57. 57) I. Ohara, S. Otsuka & Y. Yugari: Am. J. Physiol., 254, G424 (1988).
  58. 58) I. Ohara, S. Otsuka & Y. Yugari: J. Nutr., 109, 2098 (1979).
  59. 59) Y. Akiba, C. Watanabe, M. Mizumori & J. D. Kauniz: Am. J. Physiol. Gastrointest. Liver Physiol., 297, 781 (2009).
  60. 60) J. H. Wang, T. Inoue, M. Higashiyama, P. H. Guth, E. Engel, J. D. Kaunitz & Y. Akiba: J. Pharmacol. Exp. Ther., 339, 464 (2011).
  61. 61) Y. Toyomasu, E. Mochiki, M. Yanai, K. Ogata, Y. Tabe, H. Ando, T. Ohno, R. Aihara, H. Zai & H. Kuwano: Am. J. Physiol. Regul. Integr. Comp. Physiol., 298, R1125 (2010).
  62. 62) H. Zai, M. Kusano, H. Hosaka, Y. Shimoyama, A. Nagoshi, M. Maeda, O. Kawamura & M. Mori: Am. J. Clin. Nutr., 89, 431 (2009).
  63. 63) H. Teramoto, T. Shimizu, H. Yogo, Y. Nishimiya, S. Hori, T. Kosugi & S. Nakayama: Physiol. Rep., 2, e00187 (2014).
  64. 64) W. Xiao, Y. Feng, J. J. Holst, B. Hartmann, H. Yang & D. H. Teitelbaum: FASEB J., 28, 2073 (2014).
  65. 65) K. Amagase, A. Ochi, A. Kojo, A. Mizunoe, M. Taue, N. Kinoshita, E. Nakamura & K. Takeuchi: J. Pharmacol. Sci., 118, 131 (2012).
  66. 66) E. Nakamura, K. Amagase, M. Hasumura, A. San Gabriel, H. Uneyama, K. Takeuchi & K. Torii: Ulcer Res., 36, 40 (2009).


本文はトップページからログインをして頂くと表示されます。