特集

微生物が生産する脂質代謝制御剤の研究に魅せられて

Vol.56 No.3 Page. 171 - 183 (published date : 2018年2月20日)
供田 洋1
  1. 北里大学薬学部

概要原稿

CeruleninやML-236B（compactin）の発見とその大きな成果に触発され，微生物資源から脂質代謝を阻害する機能分子の発見に注力してきた．中でも中性脂質（コレステリルエステルやトリグリセリド）の代謝を制御する新規機能分子として，いずれも真菌（カビ）の代謝産物中より発見したbeauveriolide類，pyripyropene類そしてdinapinone類について，その発見の経緯，ケミカルバイオロジー研究，さらに創薬への可能性を総括する．

リファレンス

  1. 1) S. Omura: Bacteriol. Rev., 40, 681 (1976).
  2. 2) A. Endo, M. Kuroda & Y. Tsujita: J. Antibiot., 29, 1336 (1976).
  3. 3) H. Tomoda, I. Namatame & S. Omura: Proc. Japan Acad. B-Phys., 78, 217 (2002).
  4. 4) H. Tomoda & S. Omura: Pharmacol. Ther., 115, 375 (2007).
  5. 5) T. Ohshiro & H. Tomoda: Future Med. Chem., 3, 2039 (2011).
  6. 6) A. Endo: Proc. Japan Acad. B-Phys., 86, 484 (2010).
  7. 7) H. Mabuchi: J. Atheroscler. Thromb., 24, 189 (2017).
  8. 8) P. Libby: J. Am. Coll. Cardiol., 46, 1225 (2005).
  9. 9) S. Omura, H. Tomoda, Y. K. Kim & H. Nishida: J. Antibiot., 46, 1168 (1993).
  10. 10) H. Tomoda, Y. K. Kim, H. Nishida, R. Masuma & S. Omura: J. Antibiot., 47, 148 (1994).
  11. 11) Y. K. Kim, H. Tomoda, H. Nishida, T. Sunazuka, R. Obata & S. Omura: J. Antibiot., 47, 154 (1994).
  12. 12) H. Tomoda, N. Tabata, D. J. Yang, H. Takayanagi, S. Nishida, H. Omura & T. Kaneko: J. Antibiot., 48, 495 (1995).
  13. 13) H. Tomoda, N. Tabata, D. J. Yang, I. Namatame, H. Tanaka, S. Omura & T. Kaneko: J. Antibiot., 49, 292 (1996).
  14. 14) H. Tomoda, N. Tabata, Y. Nakata, H. Nishida, T. Kaneko, R. Obata, T. Suanzuka & S. Omura: J. Org. Chem., 61, 882 (1995).
  15. 15) T. Itoh, K. Tokunaga, Y. Matsud, I. Fujii, I. Abe, Y. Ebizuka & T. Kushiro: Nat. Chem., 2, 858 (2010).
  16. 16) R. Obata, T. Sunazuka, Z. Li, H. Tomoda & S. Omura: J. Antibiot., 48, 749 (1995).
  17. 17) R. Obata, T. Sunazuka, H. Tomoda, Y. Harigaya & S. Omura: Bioorg. Med. Chem. Lett., 5, 2683 (1995).
  18. 18) R. Obata, T. Sunazuka, Z. Li, Z. Tian, Y. Harigaya, N. Tabata, H. Tomoda & S. Omura: J. Antibiot., 49, 1133 (1996).
  19. 19) R. Obata, T. Sunazuka, Y. Kato, H. Tomoda, Y. Harigaya & S. Omura: J. Antibiot., 49, 1149 (1996).
  20. 20) R. Obata, T. Sunazuka, Z. Tian, H. Tomoda, Y. Harigaya & S. Omura: J. Antibiot., 50, 229 (1997).
  21. 21) R. Obata, T. Sunazuka, Z. Tian, H. Tomoda, Y. Harigaya, S. Omura & A. B. Smith III: Chem. Lett., 9, 935 (1997).
  22. 22) J. L. Goldstein, Y. K. Ho, S. K. Basu & M. S. Brown: Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 76, 333 (1979).
  23. 23) M. S. Brown, J. L. Goldstein, M. Krieger, Y. K. Ho & R. G. W. Anderson: J. Cell Biol., 82, 597 (1979).
  24. 24) R. G. Gerrity: Am. J. Pathol., 103, 181 (1981).
  25. 25) K. Nishikawa, H. Arai & K. Inoue: J. Biol. Chem., 265, 5226 (1990).
  26. 26) I. Namatame, H. Tomoda, H. Arai, K. Inoue & S. Omura: J. Biochem., 125, 319 (1999).
  27. 27) I. Namatame, H. Tomoda, S. Si, Y. Yamaguchi, R. Masuma & S. Omura: J. Antibiot., 52, 1 (1999).
  28. 28) I. Namatame, H. Tomoda, N. Tabata, S. Si & S. Omura: S. Sci. & S. Omura: J. Antibiot., 52, 7 (1999).
  29. 29) D. Matsuda, I. Namatame, H. Tomoda, S. Kobayashi, R. Zocher, H. Kleinkauf & S. Omura: J. Antibiot., 57, 1 (2004).
  30. 30) K. Mochizuki, K. Ohmori, H. Tamura, Y. Shizuri, S. Nishiyama, E. Miyoshi & S. Yamamura: Bull. Chem. Soc. Jpn., 66, 3041 (1993).
  31. 31) K. Akasaka, H. Ohrui, H. Meguro & T. Umestu: Anal. Sci., 13 (Suppl), 461 (1997).
  32. 32) T. Ohshiro, I. Namatame, K. Nagai, T. Sekiguchi, T. Doi, T. Takahashi, K. Akasaka, L. L. Rudel, H. Tomoda & S. Omura: J. Org. Chem., 71, 7643 (2006).
  33. 33) I. Namatame, D. Matsuda, H. Tomoda, Y. Yamaguchi, R. Masuma, S. Kobayashi & S. Omura: J. Antibiot., 55, 1048 (2002).
  34. 34) H. Kleinkauf & H. von Dohren: Acta Biochim. Pol., 44, 839 (1997).
  35. 35) H. Kleinkauf & H. von Dohren: Eur. J. Biochem., 263, 335 (1996).
  36. 36) H. Kleinkauf & H. von Dohren: Prog. Drug Res., 48, 27 (1997).
  37. 37) I. Namatame, H. Tomoda, S. Ishibashi & S. Omura: Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 101, 737 (2004).
  38. 38) K. Nagai, T. Doi, T. Sekiguchi, I. Namatame, T. Sunazuka, H. Tomoda, S. Omura & T. Takahashi: J. Comb. Chem., 8, 103 (2006).
  39. 39) K. Nagai, T. Doi, T. Ohshiro, T. Sunazuka, H. Tomoda, T. Takahashi & S. Omura: Bioorg. Med. Chem. Lett., 18, 4397 (2008).
  40. 40) T. Doi, T. Muraoka, T. Ohshiro, D. Matsuda, M. Yoshida, T. Takahashi, S. Omura & H. Tomoda: Bioorg. Med. Chem. Lett., 22, 696 (2012).
  41. 41) Y. Masuda, K. Aoyama, M. Yoshida, K. Kobayashi, T. Ohshiro, H. Tomoda & T. Doi: Chem. Pharm. Bull. (Tokyo), 64, 754 (2016).
  42. 42) H. Tomoda & T. Doi: Acc. Chem. Res., 41, 32 (2008).
  43. 43) C. C. Chang, H. Y. Huh, K. M. Cadigan & T. Y. Chang: J. Biol. Chem., 268, 20747 (1993).
  44. 44) R. A. Anderson, C. Joyce, M. Davis, J. W. Reagan, M. Clark, G. S. Shelness & L. L. Rudel: J. Biol. Chem., 273, 26747 (1998).
  45. 45) S. Cases, S. Novak, Y. W. Zheng, H. M. Myers, S. R. Lear, E. Sande, C. B. Welch, A. J. Lusis, T. A. Spencer, B. R. Krause et al.: J. Biol. Chem., 273, 26755 (1998).
  46. 46) P. Oelkers, A. Behari, D. Cromley, J. T. Billheimer & S. L. Sturley: J. Biol. Chem., 273, 26765 (1998).
  47. 47) P. Parini, M. Davis, A. T. Lada, S. K. Erickson, T. L. Wright, U. Gustafsson, S. Sahlin, C. Einarsson, M. Eriksson, B. Angelin et al.: Circulation, 110, 2017 (2004).
  48. 48) H. Yagyu, T. Kitamine, J. Osuga, R. Tozawa, Z. Chen, Y. Kaji, T. Oka, S. Perrey, Y. Tamura, K. Ohashi et al.: J. Biol. Chem., 275, 21324 (2000).
  49. 49) M. Accad, S. J. Smith, D. L. Newland, D. A. Sanan, L. E. King Jr., M. F. Linton, S. Fazio & R. V. Farese Jr.: J. Clin. Invest., 105, 711 (2000).
  50. 50) S. Fazio, A. S. Major, L. L. Swift, L. A. Gleaves, M. Accad, M. F. Linton & R. V. Farese Jr.: J. Clin. Invest., 107, 163 (2001).
  51. 51) K. K. Buhman, M. Accad, S. Novak, R. S. Choi, J. S. Wong, R. L. Hamilton, S. Turley & R. V. Farese Jr.: Nat. Med., 6, 1341 (2000).
  52. 52) E. L. Willner, B. Tow, K. K. Buhman, M. Wilson, D. A. Sanan, L. L. Rudel & R. V. Farese Jr.: Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 100, 1262 (2003).
  53. 53) L. L. Rudel, R. G. Lee & T. L. Cockman: Curr. Opin. Lipidol., 12, 121 (2001).
  54. 54) A. T. Lada, M. Davis, C. Kent, J. Chapman, H. Tomoda, S. Omura & L. L. Rudel: J. Lipid Res., 45, 378 (2004).
  55. 55) T. Ohshiro, L. L. Rudel, S. Omura & H. Tomoda: J. Antibiot., 60, 43 (2007).
  56. 56) M. Ikenoya, Y. Yoshinaka, H. Kobayashi, K. Kawamine, K. Shibuya, F. Sato, K. Sawanobori, T. Watanabe & A. Miyazaki: Atherosclerosis, 191, 290 (2007).
  57. 57) K. Kitayama, T. Tanimoto, T. Koga, N. Terasaka, T. Fujioka & T. Inaba: Eur. J. Pharmacol., 540, 121 (2006).
  58. 58) C. W. Joyce, G. S. Shelness, M. A. Davis, R. G. Lee, K. Skinner, R. A. Anderson & L. L. Rudel: Mol. Biol. Cell, 11, 3675 (2000).
  59. 59) A. Das, M. A. Davis, H. Tomoda, S. Omura & L. L. Rudel: J. Biol. Chem., 283, 10453 (2008).
  60. 60) P. Parini, U. Gustafsson, M. A. Davis, L. Larsson, C. Einarsson, M. Wilson, M. Rudling, H. Tomoda, S. Omura, S. Sahlin et al.: Arterioscler. Thromb. Vasc. Biol., 28, 1200 (2008).
  61. 61) T. Ohshiro, K. Kobayashi, M. Ohba, D. Matsuda, L. L. Rudel, T. Takahashi, T. Doi & H. Tomoda: Sci. Rep., 7, 4163 (2017).
  62. 62) T. Ohshiro, D. Matsuda, K. Sakai, C. Degirolamo, H. Yagyu, L. L. Rudel, S. Omura, S. Ishibashi & H. Tomoda: Arterioscler. Thromb. Vasc. Biol., 31, 1108 (2011).
  63. 63) D. Matsuda, T. Ohshiro, M. Ohtawa, H. Yamazaki, T. Nagamitsu & H. Tomoda: J. Antibiot., 68, 27 (2015).
  64. 64) M. Ohtawa, H. Yamazaki, S. Ohte, D. Matsuda, T. Ohshiro, L. L. Rudel, S. Omura, H. Tomoda & T. Nagamitsu: Bioorg. Med. Chem. Lett., 23, 1285 (2013).
  65. 65) M. Ohtawa, H. Yamazaki, D. Matsuda, T. Ohshiro, L. L. Rudel, S. Omura, H. Tomoda & T. Nagamitsu: Bioorg. Med. Chem. Lett., 23, 2659 (2013).
  66. 66) M. Ohtawa, H. Yamazaki, S. Ohte, D. Matsuda, T. Ohshiro, L. L. Rudel, S. Omura, H. Tomoda & T. Nagamitsu: Bioorg. Med. Chem. Lett., 23, 3798 (2013).
  67. 67) T. Ohshiro, M. Ohtawa, T. Nagamitsu, D. Matsuda, H. Yagyu, M. A. Davis, L. L. Rudel, S. Ishibashi & H. Tomoda: J. Pharmacol. Exp. Ther., 355, 299 (2015).
  68. 68) A. M. Lopez, J. C. Chuang, K. S. Posey, T. Ohshiro, H. Tomoda, L. L. Rudel & S. D. Turley: J. Pharmacol. Exp. Ther., 355, 159 (2015).
  69. 69) S. Ohte, D. Matsuda, R. Uchida, K. Nonaka, R. Masuma, S. Omura & H. Tomoda: J. Antibiot., 64, 489 (2011).
  70. 70) R. Uchida, S. Ohte, K. Kawamoto, H. Yamazaki, M. Kawaguchi & H. Tomoda: J. Antibiot., 65, 419 (2012).
  71. 71) M. Kawaguchi, R. Uchida, S. Ohte, N. Miyachi, K. Kobayashi, N. Sato, K. Nonaka, R. Masuma, T. Fukuda, T. Yasuhara et al.: J. Antibiot., 66, 179 (2013).
  72. 72) R. A. Coleman & D. P. Lee: Prog. Lipid Res., 43, 134 (2004).
  73. 73) G. Fruhbeck, L. Mendez-Gimenez, J. A. Fernandez-Formoso, S. Fernandez & A. Rodriguez: Nutr. Res. Rev., 27, 63 (2014).
  74. 74) R. Singh & A. M. Cuervo: Cell Metab., 13, 495 (2011).
  75. 75) Y. Kabeya, N. Mizushima, T. Ueno, A. Yamamoto, T. Kirisako, T. Noda, E. Kominami, Y. Ohsumi & T. Yoshimori: EMBO J., 19, 5720 (2000).
  76. 76) J. Bjorkoy, T. Lamark, A. Brech, H. Outzen, M. Perander, A. Overvatn, H. Stenmark & T. Johansen: J. Cell Biol., 171, 603 (2005).


本文はトップページからログインをして頂くと表示されます。