化学と生物 - 日本農芸化学会 -

学会員の方は、無料で、最新号から全文を閲覧することができます。
非会員の方にも

マークのついている記事を無料で公開しております。
（対象記事 : 巻頭言、プロダクトイノベーション、農芸化学＠HighSchool、公開後１年を経過した記事）

なお、これらの記事の著作権は、日本農芸化学会にあります。
引用、転載等については、お問い合わせフォームからお問い合わせください。

複写される方へ：

公益社団法人日本農芸化学会は「化学と生物」の複写複製及びAI利用に係る著作権の管理を一般社団法人学術著作権協会に委託しています。
当該利用をご希望の方は、（一社）学術著作権協会（https://www.jaacc.org/）が提供している許諾システムを通じてご申請ください。

Follow @jsbba_katosei

化学と生物 Vol.63 (2025) No.9

全文PDF :

英文要旨および目次PDF :

巻頭言

多様な軌跡，ひとつの志 / 黒田俊一

Page. 391 - 391 (published date : 2025年9月1日)

冒頭文

リファレンス


世の中には，ひとつの研究テーマに生涯を捧げ，大きな成果を挙げる研究者が数多く存在する．研究者として約40年が経過した今，私自身を振り返ると，どうもそのような「一本道」とは異なる道をたどってきたように思う．

Tweet

今日の話題

食べ物をおいしくする「第三の発酵」とは / 前橋健二

Page. 392 - 394 (published date : 2025年9月1日)

概要原稿

リファレンス

環境汚染物質を分解する形質転換植物の可能性と課題 / 永田裕二

Page. 395 - 397 (published date : 2025年9月1日)

概要原稿

リファレンス

カロテノイドの代謝変換研究 / 真鍋祐樹

Page. 398 - 400 (published date : 2025年9月1日)

概要原稿

リファレンス

CO₂固定微生物の産業界への展開 / 石井正治, 森浩二

Page. 401 - 403 (published date : 2025年9月1日)

概要原稿

リファレンス

植物と麻酔 / 岩渕モカ, 朝比奈雅志

Page. 404 - 405 (published date : 2025年9月1日)

概要原稿

リファレンス

生体分子中の硫黄原子の核磁気共鳴 / 増田裕一

Page. 406 - 407 (published date : 2025年9月1日)

概要原稿

リファレンス

解説

嫌気性細菌のバイオマス分解-セルラーゼ多酵素複合体セルロソーム / 苅田修一

Page. 408 - 414 (published date : 2025年9月1日)

概要原稿

リファレンス

1) J. A. Viljoen, E. B. Fred & W. H. Peterson: J. Agric. Sci., 16, 1 (1926).
2) R. Lamed, E. Setter & E. A. Bayer: J. Bacteriol., 156, 828 (1983).
3) E. A. Bayer, R. Lamed, B. A. White & H. J. Flint: Chem. Rec., 8, 364 (2008).
4) C. Schoeler, K. H. Malinowska, R. C. Bernardi, L. F. Milles, M. A. Jobst, E. Durner, W. Ott, D. B. Fried, E. A. Bayer, K. Schulten et al.: Nat. Commun., 5, 5635 (2014).
5) P. Bule, V. M. R. Pires, C. M. G. A. Fontes & V. D. Alves: Curr. Opin. Struct. Biol., 49, 154 (2018).
6) B. Dassa, I. Borovok, V. Ruimy-Israeli, R. Lamed, H. J. Flint, S. H. Duncan, B. Henrissat, P. Coutinho, M. Morrison, P. Mosoni et al.: PLoS One, 9, e99221 (2014).
7) B. Leis, C. Held, F. Bergkemper, K. Dennemarck, R. Steinbauer, A. Reiter, M. Mechelke, M. Moerch, S. Graubner, W. Liebl et al.: Biotechnol. Biofuels, 10, 240 (2017).
8) V. V. Zverlov, J. Kellermann & W. H. Schwarz: Proteomics, 5, 3646 (2005).
9) C. M. Minor, A. Takayesu, S. M. Ha, L. Salwinski, M. R. Sawaya, M. Pellegrini & R. T. Clubb: Front. Microbiol., 15, 1473396 (2024).
10) T. Arai, R. Araki, A. Tanaka, S. Karita, T. Kimura, K. Sakka & K. Ohmiya: J. Bacteriol., 185, 504 (2003).
11) I. Venditto, A. S. Luis, M. Rydahl, J. Schuckel, V. O. Fernandes, S. Vidal-Melgosa, P. Bule, A. Goyal, V. M. R. Pires, C. G. Dourado et al.: Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 113, 7136 (2016).
12) K. Igarashi, A. Koivula, M. Wada, S. Kimura, M. Penttila & M. Samejima: J. Biol. Chem., 284, 36186 (2009).
13) K. Zajki-Zechmeister, M. Eibinger & B. Nidetzky: ACS Catal., 12, 10984 (2022).
14) D. G. Olson, S. A. Tripathi, R. J. Giannone, J. Lo, N. C. Caiazza, D. A. Hogsett, R. L. Hettich, A. M. Guss, G. Dubrovsky & L. R. Lynd: Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 107, 17727 (2010).
15) M. You, Q. Zhao, Y. Liu, W. Zhang, Z. Shen, Z. Ren & C. Xu: Front. Microbiol., 14, 1288286 (2023).
16) Y. Nataf, L. Bahari, H. Kahel-Raifer, I. Borovok, R. Lamed, E. A. Bayer, A. L. Sonenshein & Y. Shoham: Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 107, 18646 (2010).
17) S. Morais, S. Winkler, A. Zorea, L. Levin, F. S. P. Nagies, N. Kapust, E. Lamed, A. Artan-Furman, D. N. Bolam, M. P. Yadav et al.: Science, 383, eadj9223 (2024).
18) L. R. Lynd, W. H. van Zyl, J. E. McBride & M. Laser: Curr. Opin. Biotechnol., 16, 577 (2005).
19) B. Lamote, M. J. M. da Fonseca, J. Vanderstraeten, K. Meert, M. Elias & Y. Briers: Appl. Microbiol. Biotechnol., 107, 2755 (2023).
20) M. Vodovnik & N. Lindic: Biotechnol. Adv., 79, 108523 (2025).
21) Y.-J. Liu, B. Li, Y. Feng & Q. Cui: Biotechnol. Adv., 40, 107535 (2020).
22) P. Prawitwong, R. Waeonukul, C. Tachaapaikoon, P. Pason, K. Ratanakhanokchai, L. Deng, J. Sermsathanaswadi, K. Septiningrum, Y. Mori & A. Kosugi: Biotechnol. Biofuels, 6, 184 (2013).
23) 小杉昭彦：化学と生物，61, 339 (2023).
24) T. S. Lankiewicz, S. P. Lillington & M. A. O'Malley: Microbiol. Mol. Biol. Rev., 86, 00041-22 (2022).

植物特有の分岐糖アピオース / 石水毅, 石川和也, 家門絵理, 大橋貴生

Page. 415 - 422 (published date : 2025年9月1日)

概要原稿

リファレンス

1) M. Picmanova & B. L. Moller: Glycobiology, 26, 430 (2016).
2) U. Avci, M. J. Pena & M. A. O'Neill: Planta, 247, 953 (2018).
3) H. Braconnot: Ann. Chim. Phys., 9, 250 (1843).
4) E. Vongerichten: Justus Liebigs Ann. Chem., 318, 121 (1901).
5) O. T. Schmidt: Justus Liebigs Ann. Chem., 483, 115 (1930).
6) D. J. Bell, F. A. Isherwood & N. E. Hardwick: J. Chem. Soc., 3702 (1954).
7) R. B. Duff: Biochem. J., 94, 768 (1965).
8) D. A. Hart & P. K. Kindel: Biochem. J., 116, 569 (1970).
9) D. A. Hart & P. K. Kindel: Biochemistry, 9, 2190 (1970).
10) D. Pagliuso, A. Grandis, E. S. Igarashi, E. Lam & M. S. Buckeridge: Front Chem., 6, 291 (2018).
11) A. G. Darvill, M. McNeil & P. Albersheim: Plant Physiol., 62, 418 (1978).
12) D. Ndeh, A. Rogowski, A. Cartmell, A. S. Luis, A. Basle, J. Gray, I. Venditto, J. Briggs, X. Zhang, A. Labourel et al.: Nature, 544, 65 (2017).
13) M. Kobayashi, T. Matoh & J. Azuma: Plant Physiol., 110, 1107 (1996).
14) R. A. Begum & S. C. Fry: Ann. Bot., 130, 703 (2022).
15) D. Sanhueza, R. A. Begum, C. Albenne, E. Jamet & S. C. Fry: Biochem. J., 479, 1967 (2022).
16) M. A. O'Neill, S. Eberhard, P. Albersheim & A. G. Darvill: Science, 294, 846 (2001).
17) J. S. Peng, B. C. Zhang, H. Chen, M. Q. Wang, Y. T. Wang, H. M. Li, S. X. Cao, H. Y. Yi, H. Wang, Y. H. Zhou et al.: Mol. Plant, 14, 1640 (2021).
18) Y. Zhang, D. Sharma, Y. Liang, N. Downs, F. Dolman, K. Thorne, I. M. Black, J. H. Pereira, P. Adams, H. V. Scheller et al.: Plant Physiol., 195, 2551 (2024).
19) J. Takano, M. Wada, U. Ludewig, G. Schaaf, N. von Wiren & T. Fujiwara: Plant Cell, 18, 1498 (2006).
20) J. Takano, K. Noguchi, M. Yasumori, M. Kobayashi, Z. Gajdos, K. Miwa, H. Hayashi, T. Yoneyama & T. Fujiwara: Nature, 420, 337 (2002).
21) M. A. O'Neill, T. Ishii, P. Albersheim & A. G. Darvill: Annu. Rev. Plant Biol., 55, 109 (2004).
22) X. Q. Huang & N. Dudareva: Curr. Biol., 33, R473 (2023).
23) C. Fang, A. R. Fernie & J. Luo: Trends Plant Sci., 24, 83 (2019).
24) T. Louveau & A. Osbourn: Cold Spring Harb. Perspect. Biol., 11, a034744 (2019).
25）小埜栄一郎：植物の生長調節，47, 101 (2012).
26) R. Sugiyama & M. Y. Hirai: Front. Plant Sci., 10, 1008 (2019).
27) T. Rezanka & I. A. Guschina: Phytochemistry, 54, 635 (2000).
28) S. Zheng, L. Gao, S. Kang, X. Shen & X. Wang: Indian J. Chem. Sect. B, 37, 825 (1998).
29) J. A. Smith & M. Bar-Peled: PLoS One, 13, e0206187 (2018).
30) M. Yamashita, T. Fujimori, S. An, S. Iguchi, Y. Takenaka, H. Kajiura, T. Yoshizawa, H. Matsumura, M. Kobayashi, E. Ono et al.: Plant Physiol., 193, 1758 (2023).
31) S. An, M. Yamashita, S. Iguchi, T. Kihara, E. Kamon, K. Ishikawa, M. Kobayashi & T. Ishimizu: Int. J. Mol. Sci., 24, 17118 (2023).
32) L. Z. Lin, S. Lu & J. M. Harnly: J. Agric. Food Chem., 55, 1321 (2007).
33) A. Boutsika, E. Sarrou, C. M. Cook, I. Mellidou, E. Avramidou, A. Angeli, S. Martens, P. Ralli, S. Letsiou, A. Selini et al.: Ind. Crops Prod., 170, 113767 (2021).
34) H. Grisebach & U. Dobereiner: Biochem. Biophys. Res. Commun., 17, 737 (1964).
35) H. Sandermann Jr. & H. Grisebach: Biochim. Biophys. Acta., Gen. Subj., 156, 435 (1968).
36) H. Sandermann Jr. & H. Grisebach: Biochim. Biophys. Acta, Gen. Subj., 208, 173 (1970).
37) T. Eixelsberger, D. Horvat, A. Gutmann, H. Weber & B. Nidetzky: Angew. Chem. Int. Ed., 56, 2503 (2017).
38) S. Savino, A. J. E. Borg, A. Dennig, M. Pfeiffer, F. De Giorgi, H. Weber, K. D. Dubey, C. Rovira, A. Mattevi & B. Nidetzky: Nat. Catal., 2, 1115 (2019).
39) M. Molhoj, R. Verma & W. D. Reiter: Plant J., 35, 693 (2003).
40) X. Zhao, B. Ebert, B. Zhang, H. Liu, Y. Zhang, W. Zeng, C. Rautengarten, H. Li, X. Chen, A. Bacic et al.: Plant J., 104, 252 (2020).
41) J. W. Ahn, R. Verma, M. Kim, J. Y. Lee, Y. K. Kim, J. W. Bang, W. D. Reiter & H. S. Pai: J. Biol. Chem., 281, 13708 (2006).
42) R. Ortmann, H. Sandermann Jr. & H. Grisebach: FEBS Lett., 7, 164 (1970).
43) R. Ortmann, A. Sutter & H. Grisebach: Biochim. Biophys. Acta, 289, 293 (1972).
44) P. K. Kindel & R. R. Watson: Biochem. J., 133, 227 (1973).
45) T. Fujimori, R. Matsuda, M. Suzuki, Y. Takenaka, H. Kajiura, Y. Takeda & T. Ishimizu: Carbohydr. Res., 477, 20 (2019).
46) L. L. Lairson, B. Henrissat, G. J. Davies & S. G. Withers: Annu. Rev. Biochem., 77, 521 (2008).
47) K. Yonekura-Sakakibara & K. Hanada: Plant J., 66, 182 (2011).
48) S. Ohgami, E. Ono, M. Horikawa, J. Murata, K. Totsuka, H. Toyonaga, Y. Ohba, H. Dohra, T. Asai, K. Matsui et al.: Plant Physiol., 168, 464 (2015).
49) R. Milo & R. L. Last: Science, 336, 1663 (2012).
50) H. Gharabli & D. H. Welner: Front. Bioeng. Biotechnol., 12, 1396268 (2024).
51）小埜栄一郎，堀川　学，中山　亨：化学と生物，50, 16 (2012).
52) J. K. Weng: New Phytol., 201, 1141 (2014).
53) H. Funakawa & K. Miwa: Front. Plant Sci., 6, 223 (2015).
54) J. Reed, A. Orme, A. El-Demerdash, C. Owen, L. B. B. Martin, R. C. Misra, S. Kikuchi, M. Rejzek, A. C. Martin, A. Harkess et al.: Science, 379, 1252 (2023).
55) H. T. Wang, Z. L. Wang, K. Chen, M. J. Yao, M. Zhang, R. S. Wang, J. H. Zhang, H. Agren, F. D. Li, J. Li et al.: Nat. Commun., 14, 6658 (2023).
56) D. E. Fenwick & D. Oakenfull: J. Sci. Food Agric., 34, 186 (1983).
57) L. V. Meteignier, H. W. Nutzmann, N. Papon, A. Osbourn & V. Courdavault: Nat. Plants, 9, 22 (2022).
58) T. Nakayama, S. Takahashi & T. Waki: Front. Plant Sci., 10, 821 (2019).
59）中山　亨，和氣駿之，高橋征司：植物の生長調節，56, 14 (2021).
60) T. Laursen, J. Borch, C. Knudsen, K. Bavishi, F. Torta, H. J. Martens, D. Silvestro, N. S. Hatzakis, M. R. Wenk, T. R. Dafforn et al.: Science, 354, 890 (2016).
61) K. E. Heim, A. R. Tagliaferro & D. J. Bobilya: J. Nutr. Biochem., 13, 572 (2002).
62) D. Treutter: Environ. Chem. Lett., 4, 147 (2006).
63) R. R. Watson & N. S. Orenstein: Adv. Carbohydr. Chem. Biochem., 31, 135 (1975).
64) H. Ono, Y. Kuwahara & R. Nishida: J. Chem. Ecol., 30, 287 (2004).
65) T. Kashiwagi, Y. Horibata, D. B. Mekuria, S. Tebayashi & C. S. Kim: Biosci. Biotechnol. Biochem., 69, 1831 (2005).
66) B. Sayed-Ahmad, T. Talou, Z. Saad, A. Hijazi & O. Merah: Ind. Crops Prod., 109, 661 (2017).
67) R. Li, D. Zhao, R. Qu, Q. Fu & S. Ma: Neurosci. Lett., 594, 17 (2015).
68) B. Salehi, A. Venditti, M. Sharifi-Rad, D. Kregiel, J. Sharifi-Rad, A. Durazzo, M. Lucarini, A. Santini, E. B. Souto, E. Novellino et al.: Int. J. Mol. Sci., 20, 1305 (2019).

セミナー室

不飽和脂肪酸の構造と生理機能 / 川本純, 石橋洋平

Page. 423 - 430 (published date : 2025年9月1日)

概要原稿

リファレンス

1) K. Kuhnt, C. Degen & G. Jahreis: Crit. Rev. Food Sci. Nutr., 56, 1964 (2016).
2) 木原章雄：生化学，82, 591 (2010).
3) T. Harayama & H. Riezman: Nat. Rev. Mol. Cell Biol., 19, 281 (2018).
4) B. Antonny, S. Vanni, H. Shindou & T. Ferreira: Trends Cell Biol., 25, 427 (2015).
5) T. M. Fuchs, K. Neuhaus & S. Scherer: “The Prokaryotes,” Reference work (2013).
6) A. H. Metherel & R. P. Bazinet: Prog. Lipid Res., 76, 101008 (2019).
7) J. G. Metz, P. Roessler, D. Facciotti, C. Levering, F. Dittrich, M. Lassner, R. Valentine, K. Lardizabal, F. Domergue, A. Yamada et al.: Science, 293, 290 (2001).
8) A. P. Korbes, F. R. Kulcheski, R. Margis, M. Margis-Pinheiro & A. C. Turchetto-Zolet: Mol. Phylogenet. Evol., 96, 55 (2016).
9) S. C. Dyall: Front. Aging Neurosci., 7, 52 (2015).
10) T. Ogawa, M. Kuboshima, N. Suwanawat, J. Kawamoto & T. Kurihara: BMC Microbiol., 22, 241 (2022).
11) H. N. Cho, W. Kasai, J. Kawamoto, N. Esaki & T. Kurihara: 微量栄養素研究，29, 92 (2012).
12) S. E. Feller, K. Gawrisch & A. D. MacKerell Jr.: J. Am. Chem. Soc., 124, 318 (2002).
13) S. Senapati, M. Gragg, I. S. Samuels, V. M. Parmar, A. Maeda Am & P. S.-H. Park: Biochim. Biophys. Acta Biomembr., 1860, 1403 (2018).
14) R. Guixa-Gonzalez, M. Javanainen, M. Gomez-Soler, B. Cordobilla, J. C. Domingo, F. Sanz, M. Pastor, F. Ciruela, H. Martinez-Seara & J. Selent: Sci. Rep., 6, 19839 (2016).
15) D. Cao, K. Kevala, J. Kim, H. S. Moon, S. B. Jun, D. Lovinger & H.-Y. Kim: J. Neurochem., 111, 510 (2009).
16) Y. Moriyama, N. Hasuzawa & M. Nomura: Front. Pharmacol., 13, 1080189 (2022).
17) X. Z. Dai, J. Kawamoto, S. B. Sato, N. Esaki & T. Kurihara: Biochem. Biophys. Res. Commun., 425, 363 (2012).
18) 有田　誠：生化学，94, 5 (2022).
19) J. Kawamoto, T. Kurihara, K. Yamamoto, M. Nagayasu, Y. Tani, H. Mihara, M. Hosokawa, T. Baba, S. B. Sato & N. Esaki: J. Bacteriol., 191, 632 (2009).
20) S. Sato, J. Kawamoto, S. B. Sato, B. Watanabe, J. Hiratake, N. Esaki & T. Kurihara: J. Biol. Chem., 287, 24113 (2012).
21) S. L. Veatch, N. Rogers, A. Decker & S. A. Shelby: Biochim. Biophys. Acta Biomembr., 1865, 184114 (2023).
22) S. L. Veatch, O. Soubias, S. L. Keller & K. Gawrisch: Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 104, 17650 (2007).
23) K. G. N. Suzuki & A. Kusumi: Biochim. Biophys. Acta Biomembr., 1865, 184093 (2023).
24) P. L. T. M. Frederix, P. D. Bosshart & A. Engel: Biophys. J., 96, 329 (2009).

書評

「創農薬の事例～分子設計を中心に～」日本農薬学会50周年記念出版 / 松島芳隆

Page. 431 - 431 (published date : 2025年9月1日)

概要原稿

リファレンス


日本農薬学会の50周年記念出版物の一つとして，学会の農薬デザイン研究会がまとめられたのが，『創農薬の事例』だ．

Tweet

付録

和文誌編集委員 /

Page. 0 - 0 (published date : 2025年9月1日)

概要原稿

リファレンス


Tweet

最新号

今月号の注目記事

化学と生物 Vol.63 (2025) No.9

巻頭言

多様な軌跡，ひとつの志 / 黒田 俊一

今日の話題

食べ物をおいしくする「第三の発酵」とは / 前橋 健二

環境汚染物質を分解する形質転換植物の可能性と課題 / 永田 裕二

カロテノイドの代謝変換研究 / 真鍋 祐樹

CO2固定微生物の産業界への展開 / 石井 正治, 森 浩二

植物と麻酔 / 岩渕 モカ, 朝比奈 雅志

生体分子中の硫黄原子の核磁気共鳴 / 増田 裕一

解説

嫌気性細菌のバイオマス分解-セルラーゼ多酵素複合体セルロソーム / 苅田 修一

植物特有の分岐糖アピオース / 石水 毅, 石川 和也, 家門 絵理, 大橋 貴生

セミナー室

不飽和脂肪酸の構造と生理機能 / 川本 純, 石橋 洋平

書評

「創農薬の事例～分子設計を中心に～」日本農薬学会50周年記念出版 / 松島 芳隆

付録

和文誌編集委員 /

多様な軌跡，ひとつの志 / 黒田俊一

食べ物をおいしくする「第三の発酵」とは / 前橋健二

環境汚染物質を分解する形質転換植物の可能性と課題 / 永田裕二

カロテノイドの代謝変換研究 / 真鍋祐樹

CO₂固定微生物の産業界への展開 / 石井正治, 森浩二

植物と麻酔 / 岩渕モカ, 朝比奈雅志

生体分子中の硫黄原子の核磁気共鳴 / 増田裕一

嫌気性細菌のバイオマス分解-セルラーゼ多酵素複合体セルロソーム / 苅田修一

植物特有の分岐糖アピオース / 石水毅, 石川和也, 家門絵理, 大橋貴生

不飽和脂肪酸の構造と生理機能 / 川本純, 石橋洋平

「創農薬の事例～分子設計を中心に～」日本農薬学会50周年記念出版 / 松島芳隆