全文PDF :
英文要旨および目次PDF :

巻頭言

研究者の流動性について  /  戸田 雅子

Page. 521 - 521 (published date : 2023年11月1日)

冒頭文

リファレンス

今号の巻頭言では「研究者の流動性」について記述してみたい．文部科学省科学技術・学術政策研究所（NISTEP）によると，研究者の流動性を高めることは，知識生産の担い手である研究者の能力の活性化を促すとともに，労働現場においても活力ある研究環境を形成する，とされている．

 

今日の話題

お茶の育種を加速する  /  一家 崇志, 山下 寛人

Page. 522 - 525 (published date : 2023年11月1日)

概要原稿

リファレンス

茶樹は木本植物であるため品種改良に掛かる年月が長い．そのため，DNA情報を用いた個体選抜に基づくゲノム育種技術との相性がよい．今回，ゲノム育種による効率的な茶樹の育種を達成する手法と現状について紹介する．

1. 1) J. L. Jannink, A. J. Lorenz & H. Iwata: Brief. Funct. Genomics, 9, 166 (2010).
2. 2) E. Xia, W. Tong, Y. Hou, Y. An, L. Chen, Q. Wu, Y. Liu, J. Yu, F. Li, R. Li et al.: Mol. Plant, 13, 1013 (2020).
3. 3) Z. Zhang, S. Chen, L. Shi, D. Gong, S. Zhang, Q. Zhao, D. Zhan, L. Vasseur, Y. Wang, J. Yu et al.: Nat. Genet., 53, 1250 (2021).
4. 4) H. Yamashita, H. Katai, L. Kawaguchi, A. J. Nagano, Y. Nakamura, A. Morita & T. Ikka: PLoS One, 14, 8 (2019).
5. 5) H. Yamashita, T. Uchida, Y. Tanaka, H. Katai, A. J. Nagano, A. Morita & T. Ikka: Sci. Rep., 10, 17480 (2020).

バクテリアのLysR型転写調節因子を含む転写活性化複合体の立体構造解明への挑戦  /  成清 修平, 長瀬 里沙, 千田 美紀, 千田 俊哉

Page. 526 - 529 (published date : 2023年11月1日)

概要原稿

リファレンス

細菌のLysR型転写調節因子はプロモーター領域に結合し，誘導物質を認識することで高次構造を変え，RNAポリメラーゼを引き寄せて転写を活性化するが，その詳細は未解明である．本稿ではその構造生物学的解明への取り組みについて紹介する．

1. 1) M. Schell: Annu. Rev. Microbiol., 47, 597 (1993).
2. 2) N. Ogawa, S. M. McFall, T. J. Klem, K. Miyashita & A. M. Chakrabarty: J. Bacteriol., 181, 6697 (1999).
3. 3) S. Muraoka, R. Okumura, N. Ogawa, T. Nonaka, K. Miyashita & T. Senda: J. Mol. Biol., 328, 555 (2003).
4. 4) M. Koentjoro, N. Adachi, M. Senda, N. Ogawa & T. Senda: FEBS J., 285, 977 (2018).
5. 5) E. Giannopoulou, M. Senda, M. Koentjoro, N. Adachi, N. Ogawa & T. Senda: FEBS J., 288, 4560 (2021).
6. 6) M. Senda & T. Senda: “Screening of Cryoprotectants and the Multistep Soaking Method”, In: T. Senda & K. Maenaka (eds.) Advanced Methods in Structural Biology. Springer Protocols Handbooks. Springer, 2016, pp.139-151.
7. 7) M. Koentjoro & N. Ogawa: Review in Agricultural Science, 6, 105 (2018).
8. 8) R. Wek & G. Hatfield: J. Mol. Biol., 203, 643 (1988).
9. 9) M. Lerche, C. Dian, A. Round, R. Lonneborg, P. Brzezinski & G. Leonard: Sci. Rep., 6, 19988 (2016).
10. 10) B. Pedre, D. Young, D. Charlier, A. Mourenza, L. Rosado, L. Marcos-Pascual, K. Wahni, E. Martens, A. G. de la Rubia, V. Belousov et al.: Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 115, E11623 (2018).
11. 11) G. Storz, L. Tartaglia & B. Ames: Science, 248, 189 (1990).
12. 12) L. Wang, J. Helmann & S. Winans: Cell, 69, 659 (1992).
13. 13) I. Kullik, M. Toledano, L. Tartaglia & G. Storz: J. Bacteriol., 177, 1275 (1995).
14. 14) P. Fritsch, M. Urbanowski & G. Stauffer: J. Bacteriol., 182, 5539 (2000).
15. 15) J. Chen, S. Gopalkrishnan, C. Chiu, A. Y. Chen, E. A. Campbell, R. L. Gourse, W. Ross & S. A. Darst: eLife, 182, 5539 (2021).

解説

アクアポニックス～水産養殖と水耕栽培の統合による新たな食料生産システム～  /  榎 康明, 山口 智子, 筒浦 さとみ

Page. 530 - 538 (published date : 2023年11月1日)

概要原稿

リファレンス

水産養殖と水耕栽培を統合したアクアポニックスは，栄養資源・水の循環により魚と野菜を生産する持続可能性の高い食料生産システムとして注目されている．本稿では，アクアポニックスの概要について最近の知見を含めて解説する．

1. 1) W. Lennard & S. Goddek: “Aquaponics Food Production Systems: Aquaponics: The Basics,” Springer Cham, 2019, p. 113.
2. 2) T. Komives & R. Junge: Ecocycles, 1, 1 (2015).
3. 3) V. T. Okomoda, S. A. Oladimeji, S. G. Solomon, S. O. Olufeagba, S. I. Ogah & M. Ikhwanuddin: Food Sci. Nutr., 11, 1157 (2022).
4. 4) C. Somerville, M. Cohen, E. Pantanella, A. Stankus & A. Lovatelli: “FAO Fisheries and Aquaculture Technical Paper 589,” Food and Agriculture Organization of the United Nations, 2014.
5. 5) F. Murray, J. Bostock & D. Fletcher: “Review of Recirculation Aquaculture System Technologies and their Commercial Application”, Stirling Aquaculture, 2014.
6. 6) C. Maucieri, C. Nicoletto, R. Junge, Z. Schmautz, P. Sambo & M. Borin: Ital. J. Agron., 13, 1 (2018).
7. 7) H. P. Palm, U. Knaus, S. Appelbaum, S. M. Strauch & B. Kotzen: “Aquaponics Food Production Systems: Coupled Aquaponics Systems,” Springer Cham, 2019, p. 163.
8. 8) S. Goddek, A. Joyce, S. Wuertz, O. Korner, I. Blaser, M. Reuter & K. J. Keesman: “Aquaponics Food Production Systems: Decoupled Aquaponics Systems,” Springer Cham, 2019, p. 201.
9. 9) W. Lennard: “Aquaponic System Design Parameters: Fish to Plant Ratios (Feeding Rate Ratios),” Aquaponics Solutions, 2013.
10. 10) D. C. Love, J. P. Fry, X. Li, E. S. Hill, L. Genello, K. Semmens & R. E. Thompson: Aquaculture, 435, 67 (2015).
11. 11) P. Raulier, F. Latrille, N. Ancion, M. Kaddouri, N. Crutzen & M. H. Jijakli: Water, 15, 1198 (2023).
12. 12) E. Ayipio, D. E. Wells, A. McQuiling & A. E. Wilson: Sustainability, 11, 6511 (2019).
13. 13) 平岡　潔：日本水産学会誌，88, 536 (2022).
14. 14) 日本経済新聞：新潟のプラントフォームが養殖キャビア　環境農法活用，https://www.nikkei.com/article/DGXZQOCC216520R20C23A2000000/, 2023.
15. 15) N. Kasozi, B. Abraham, H. Kaiser & B. Wilhelmi: Ann. Microbiol., 71, 1 (2021).
16. 16) A. Joyce, M. Timmons, S. Goddek & T. Pentz: “Aquaponics Food Production Systems: Bacterial Relationships in Aquaponics: New Research Directions,” Springer Cham, 2019, p. 145.
17. 17) I. Sirakov, M. Lutz, A. Graber, A. Mathis, Y. Staykov, T. H. Smits & R. Junge: Water, 8, 518 (2016).
18. 18) S. Khalil, P. Panda, F. Ghadamgahi, A. Rosberg & R. R. Vetukuri: BMC Microbiol., 21, 205 (2021).
19. 19) Z. Schmautz, A. Graber, S. Jaenicke, A. Goesmann, R. Junge & T. H. M. Smits: Arch. Microbiol., 199, 613 (2017).
20. 20) M. Ahemad & M. Kibret: J. King Saud Univ. Sci., 26, 1 (2014).
21. 21) T. Asao: “Hydroponics: A Standard Methodology for Plant Biological Researches,” IntechOpen, 2012.
22. 22) J. E. Rakocy, R. C. Shultz, D. S. Bailey & E. S. Thoman: Acta Hortic., 648, 63 (2004).
23. 23) M. Eck, O. Korner & M. H. Jijakli: “Aquaponics Food Production Systems: Nutrient Cycling in Aquaponics Systems,” Springer Cham, 2019, p. 231.
24. 24) H. Effendi, Widyatmoko, B. A. Utomo & N. T. M. Pratiwi: J. King Saud Univ. Sci., 32, 207 (2020).
25. 25) B. S. Cerozi & K. Fitzsimmons: Bioresour. Technol., 219, 778 (2016).
26. 26) L. C. Wenzel, S. M. Strauch, E. Eding, F. X. Presas-Basalo, B. Wasenitz & H. W. Palm: Fishes, 6, 11 (2021).
27. 27) H. R. Roosta & M. Hamidpour: Sci. Hortic., 129, 396 (2011).
28. 28) N. Kasozi, R. Tandlich, M. Fick, H. Kaiser & B. Wilhelmi: Aquacult. Rep., 15, 100221 (2019).
29. 29) R. P. Bartelme, B. O. Oyserman, J. E. Blom, O. J. Sepulveda-Villet & R. J. Newton: Front. Microbiol., 9, 8 (2018).
30. 30) F. Atique, P. Lindholm-Lehto & J. Pirhonen: Water, 14, 1447 (2022).
31. 31) M. F. Silva & D. V. Passel: Sustainability, 12, 3734 (2020).
32. 32) FAO: FOA supports “Aquaponics” production systems to save water in Jordan, https://www.fao.org/neareast/news/view/en/c/1259764/, 2020.

海藻由来硫酸化多糖類の食品機能性  /  宮﨑 義之

Page. 539 - 546 (published date : 2023年11月1日)

概要原稿

リファレンス

海藻の“ぬめり”を構成する多糖類は，多岐にわたる強い生理活性を有することが知られており，中でも注目に値する天然成分がフコイダンである．フコイダンは, モズクやコンブおよびワカメなどの褐藻類に含まれ，フコースを主要な構成単糖とする分子量が約10 ～数十万の高分子多糖類であり，硫酸基を有することを特徴としている．これまでに，がん細胞死誘導活性や抗ウイルス作用を有することが報告されており，本稿では，免疫調節作用を中心に，その健康効果を紹介する．

1. 1) 八谷　寛，福田知里：医学のあゆみ，284, 98 (2023).
2. 2) 小田達也，上野幹憲：化学と生物，52, 202 (2014).
3. 3) Y. Li, J. Qin, Y. Cheng, D. Lv, M. Li, Y. Qi, J. Lan, Q. Zhao & Z. Li: Mar. Drugs, 19, 608 (2021).
4. 4) Y. Lin, X. Qi, H. Liu, K. Xue, S. Xu & Z. Tian: Cancer Cell Int., 20, 154 (2020).
5. 5) M. E. Reyes, I. Riquelme, T. Salvo, L. Zanella, P. Letelier & P. Brebi: Mar. Drugs, 18, 232 (2020).
6. 6) Q. Wei, G. Fu, K. Wang, Q. Yang, J. Zhao, Y. Wang, K. Ji & S. Song: Pharmaceuticals, 15, 581 (2022).
7. 7) 林　利光：YAKUGAKU ZASSHI, 128, 61 (2008).
8. 8) 大野尚仁：YAKUGAKU ZASSHI, 141, 711 (2021).
9. 9) Y. Miyazaki, Y. Iwaihara, J. Bak, H. Nakano, S. Takeuchi, H. Takeuchi, T. Matsui & D. Tachikawa: Biochem. Biophys. Res. Commun., 516, 245 (2019).
10. 10) Y. Yamasaki, M. Yamasaki, H. Tachibana & K. Yamada: Biosci. Biotechnol. Biochem., 76, 1163 (2012).
11. 11) 宮﨑義之：Food Style 21, 20, 52 (2016).
12. 12) Y. Li, E. McGowan, S. Chen, J. Santos, H. Yin & Y. Lin: Mar. Drugs, 21, 128 (2023).
13. 13) E. Turrini, F. Maffei & C. Fimognari: Mar. Drugs, 21, 307 (2023).
14. 14) Y. Miyazaki, J. Bak, H. Nakano, S. Takeuchi, H. Takeuchi & D. Tachikawa: J. Immunol., 204(1_Supplement), 241.15 (2020).
15. 15) 宮﨑義之：New Food Industry, 61, 1269 (2020).
16. 16) B. Pradhan, R. Nayak, S. Patra, P. P. Bhuyan, P. K. Behera, A. K. Mandal, C. Behera, J. S. Ki, S. P. Adhikary, D. MubarakAli et al.: Carbohydr. Polym., 291, 119551 (2022).
17. 17) R. G. Bai & R. Tuvikene: Viruses, 13, 1817 (2021).
18. 18) Y. Miyazaki, T. Satoyama, H. Nakano, S. Takeuchi, H. Takeuchi & D. Tachikawa: J. Immunol., 208(1_Supplement), 111.05 (2022).
19. 19) K. Tamama: Nutr. Rev., 79, 814 (2021).
20. 20) J. H. Fitton, D. N. Stringer & S. S. Karpiniec: Mar. Drugs, 13, 5920 (2015).
21. 21) S. Varikuti, B. K. Jha, G. Volpedo, N. M. Ryan, G. Halsey, O. M. Hamza, B. S. McGwire & A. R. Satoskar: Front. Microbiol., 9, 2655 (2018).
22. 22) Z. Lin, X. Tan, Y. Zhang, F. Li, P. Luo & H. Liu: Mar. Drugs, 18, 376 (2020).
23. 23) E. Shannon, M. Conlon & M. Hayes: Mar. Drugs, 19, 358 (2021).
24. 24) 宮﨑義之：Bio Industry, 38, 27（2021）．25) 酒井　武，佐川裕章，加藤郁之進：藻類，51, 18（2003）．

リグニンの構造とその解析  /  松下 泰幸

Page. 547 - 553 (published date : 2023年11月1日)

概要原稿

リファレンス

リグニンは植物中に存在する有機高分子であるが，その構造は非常に複雑である．本稿では，なぜリグニンの構造が複雑になるのかを生合成の過程から簡単に述べた後，その構造解析の方法について概説する．

1. 1) 横田信三：“木質の形成 第2版”，海青社，2011, pp. 276-277.
2. 2) J. A. Raven: Adv. Bot. Res., 5, 153 (1977).
3. 3) A. Brown: J. Appl. Biochem., 7, 371 (1985).
4. 4) F. Chen, Y. Tobimatsu, D. Havkin-Frenkel, R. Dixon & J. Ralph: Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 109, 1772 (2012).
5. 5) F. Chen, Y. Tobimatsu, L. Jackson, J. Nakashima, J. Ralph & R. Dixon: Plant J., 73, 201 (2013).
6. 6) W. Lan, F. Lu, M. Regner, Y. Zhu, J. Rencoret, S. A. Ralph, U. I. Zakai, K. Morreel, W. Boerjan & J. Ralph: Plant Physiol., 167, 1284 (2015).
7. 7) J. Rencoret, D. Neiva, G. Marques, A. Gutierrez, H. Kim, J. Gominho, H. Pereira, J. Ralph & J. C. del Rio: Plant Physiol., 180, 1310 (2019).
8. 8) W. Boerjan, J. Ralph & M. Baucher: Annu. Rev. Plant Biol., 54, 519 (2003).
9. 9) D. R. Dimmel: “Lignin and Lignans Advances in Chemistry” CRC Press, 2010, pp. 1-10.
10. 10) K. Saito, T. Kato, Y. Tsuji & K. Fukushima: Biomacromolecule, 6, 678 (2005).
11. 11) 青木　弾，松下泰幸，福島和彦：化学と生物，57, 743 (2019).
12. 12) J. Rencoret, G. Marques, A. Gutierrez, D. Ibarra, J. Li, G. Gellerstedt, J. I. Santos, J. Jimenez-Barbero, A. T. Martinez & J. C. del Rio: Holzforschung, 62, 514 (2008).
13. 13) J. Ralph, J. J. MacKay, R. D. Hatfield, D. M. O'Malley, R. W. Whetten & R. R. Sederoff: Science, 277, 235 (1997).
14. 14) D. Aoki, K. Nomura, M. Hashiura, Y. Imamura, S. Miyata, N. Terashima, Y. Matsushita, H. Nishimura, T. Watanabe, M. Katahira et al.: Holzforchung, 73, 1083 (2019).
15. 15) Y. Matsushita, Y. Oyabu, D. Aoki & K. Fukushima: R. Soc. Open Sci., 6, 190445 (2019).
16. 16) Y. Matsushita, T. Fukumura, D. Aoki & K. Fukushima: Holzforschung, 75, 798 (2021).

セミナー室

植物のアルミニウム耐性機構の分子メカニズム  /  小林 佑理子

Page. 554 - 563 (published date : 2023年11月1日)

概要原稿

リファレンス

酸性土壌で問題となるアルミニウム（Al）は，植物の細胞壁，膜リン脂質，DNAなど重要な生体物質に結合して生育を阻害する．本稿では，近年明らかになったAl毒性・耐性の分子機構および他の栄養素との関連ついて紹介する．

1. 1) FAO & ITPS. Status of the World's Soil Resources (SWSR), Main Report, 2015.
2. 2) L. V. Kochian, M. A. Pineros & O. A. Hoekenga: Plant Soil, 274, 175 (2005).
3. 3) W. J. Horst, Y. Wang & D. Eticha: Ann. Bot., 106, 185 (2010).
4. 4) Z. Li, F. Xing & D. Xing: Plant Cell Physiol., 53, 1295 (2012).
5. 5) J. L. Yang, X. F. Zhu, Y. X. Peng, C. Zheng, G. X. Li, Y. Liu, Y. Z. Shi & S. J. Zheng: Plant Physiol., 155, 1885 (2011).
6. 6) J. L. Yang, Y. Y. Li, Y. J. Zhang, S. S. Zhang, Y. R. Wu, P. Wu & S. J. Zheng: Plant Physiol., 146, 323 (2008).
7. 7) J. Che, N. Yamaji, R. F. Shen & J. F. Ma: Plant J., 88, 132 (2016).
8. 8) 山地直樹，馬　建鋒：化学と生物，53, 529 (2015).
9. 9) Y. Kobayashi, Y. Kobayashi, T. Watanabe, J. E. Shaff, H. Ohta, L. V. Kochian, T. Wagatsuma, T. B. Kinraide & H. Koyama: Plant Physiol., 163, 180 (2013).
10. 10) T. Wagatsuma, S. H. Khan, T. Watanabe, E. Maejima, H. Sekimoto, T. Yokota, T. Nakano, T. Toyomasu, K. Tawaraya, H. Koyama et al.: J. Exp. Bot., 66, 907 (2015).
11. 11) Y. Wang, R. Li, D. Li, X. Jia, D. Zhou, J. Li, S. M. Lyi, S. Hou, Y. Huang, L. V. Kochian et al.: Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 114, 5047 (2017).
12. 12) T. Negishi, K. Oshima, M. Hattori, M. Kanai, S. Mano, M. Nishimura & K. Yoshida: PLoS One, 7, e43189 (2012).
13. 13) P. Chen, C. A. Sjogren, P. B. Larsen & A. Schnittger: Plant J., 98, 479 (2019).
14. 14) J. Barcelo & C. Poschenrieder: Environ. Exp. Bot., 48, 75 (2002).
15. 15) Y. Y. Li, Y. J. Zhang, Y. Zhou, J. L. Yang & S. J. Zheng: J. Integr. Plant Biol., 51, 574 (2009).
16. 16) N. Martins, S. Goncalves, P. B. Andrade, P. Valentao & A. Romano: Plant Sci., 198, 1 (2013).
17. 17) P. S. Kidd, M. Llugany, C. Poschenrieder, B. Gunse & J. Barcelo: J. Exp. Bot., 52, 1339 (2001).
18. 18) R. C. C. Vasconcellos, F. F. Mendes, A. C. de Oliveira, L. J. M. Guimaraes, P. E. P. Albuquerque, M. O. Pinto, B. A. Barros, M. M. Pastina, J. V. Magalhaes & C. T. Guimaraes: Crop Sci., 61, 3497 (2021).
19. 19) Z. Yang, P. Zhao, W. Peng, Z. Liu, G. Xie, X. Ma, Z. An & F. An: Cells, 11, 3793 (2022).
20. 20) T. Sharma, I. Dreyer, L. Kochian & M. A. Pineros: Front. Plant. Sci., 7, 1488 (2016).
21. 21) B. Xu, N. Sai & M. Gilliham: Plant Physiol., 187, 2005 (2021).
22. 22) Z. B. Yang, G. Liu, J. Liu, B. Zhang, W. Meng, B. Muller, K. I. Hayashi, X. Zhang, Z. Zhao, I. De Smet et al.: EMBO Rep., 18, 1213 (2017).
23. 23) A. Sadhukhan, Y. Kobayashi, S. Iuchi & H. Koyama: Trends Plant Sci., 26, 1014 (2021).
24. 24) Y. Ohyama, H. Ito, Y. Kobayashi, T. Ikka, A. Morita, M. Kobayashi, R. Imaizumi, T. Aoki, K. Komatsu, Y. Sakata et al.: Plant Physiol., 162, 1937 (2013).
25. 25) N. Yamaji, C. F. Huang, S. Nagao, M. Yano, Y. Sato, Y. Nagamura & J. F. Ma: Plant Cell, 21, 3339 (2009).
26. 26) X. Zhu, P. Wang, Z. Bai, M. Herde, Y. Ma, N. Li, S. Liu, C. F. Huang, R. Cui, H. Ma et al.: New Phytol., 233, 2471 (2022).
27. 27) A. Ligaba-Osena, Z. Fei, J. Liu, Y. Xu, J. Shaff, S. C. Lee, S. Luan, J. Kudla, L. Kochian & M. Pineros: New Phytol., 214, 830 (2017).
28. 28) M. Tokizawa, Y. Kobayashi, T. Saito, M. Kobayashi, S. Iuchi, M. Nomoto, Y. Tada, Y. Y. Yamamoto & H. Koyama: Plant Physiol., 167, 991 (2015).
29. 29) H. Koyama, L. Wu, R. K. Agrahari & Y. Kobayashi: Mol. Plant, 14, 1615 (2021).
30. 30) F. Zhou, S. Singh, J. Zhang, Q. Fang, C. Li, J. Wang, C. Zhao, P. Wang & C. F. Huang: Mol. Plant, 16, 337 (2023).
31. 31) L. Wu, A. Sadhukhan, Y. Kobayashi, N. Ogo, M. Tokizawa, R. K. Agrahari, H. Ito, S. Iuchi, M. Kobayashi, A. Asai et al.: J. Exp. Bot., 70, 3329 (2019).
32. 32) A. Sadhukhan, R. K. Agrahari, L. Wu, T. Watanabe, Y. Nakano, S. K. Panda, H. Koyama & Y. Kobayashi: Plant Sci., 302, 110711 (2021).
33. 33) M. M. Estevez, G. R. D. Palma, J. A. M. Sanchez, L. B. Argaez, V. M. L. Vargas & S. M. H. Sotomayor: J. Plant Physiol., 160, 1297 (2003).
34. 34) Y. Y. Li, X. L. Tang, L. G. Yang, Y. X. Yu & X. F. Li: Plant Soil, 388, 55 (2015).
35. 35) M. Martinez-Estevez, G. R. D. Palma, J. A. Munoz-Sanchez, L. Brito-Argaez, V. M. Loyola-Vargas, S. M. T. Hernandez-Sotomayor: Plant Cell Physiol., 44, 667 (2003).
36. 36) A. Ranjan, R. Sinha, T. R. Sharma, A. Pattanayak & A. K. Singh: Physiol. Plant., 173, 1765 (2021).
37. 37) J. Jin, J. Essemine, Z. Xu, J. Duan, C. Shan, Z. Mei, J. Zhu & W. Cai: J. Exp. Bot., 73, 4923 (2022).
38. 38) C. X. Li, J. Y. Yan, J. Y. Ren, L. Sun, C. Xu, G. X. Li, Z. J. Ding & S. J. Zheng: J. Integr. Plant Biol., 62, 1176 (2020).
39. 39) H. Q. Lou, W. Fan, J. F. Jin, J. M. Xu, W. W. Chen, J. L. Yang & S. J. Zheng: Plant Cell Environ., 43, 463 (2020).
40. 40) W. Fan, J. M. Xu, P. Wu, Z. X. Yang, H. Q. Lou, W. W. Chen, J. F. Jin, S. J. Zheng & J. L. Yang: J. Integr. Plant Biol., 61, 140 (2019).
41. 41) R. K. Agrahari, T. Enomoto, H. Ito, Y. Nakano, E. Yanase, T. Watanabe, A. Sadhukhan, S. Iuchi, M. Kobayashi, S. K. Panda et al.: Front Plant Sci., 12, 774687 (2021).
42. 42) H. He, J. Zhan, L. He & M. Gu: Protoplasma, 249, 483 (2012).
43. 43) H. Ito, Y. Kobayashi, Y. Y. Yamamoto & H. Koyama: Soil Sci. Plant Nutr., 65, 251 (2019).
44. 44) Y. Li, J. Huang, X. Song, Z. Zhang, Y. Jiang, Y. Zhu, H. Zhao & D. Ni: Planta, 246, 91 (2017).
45. 45) H. Chen, C. Lu, H. Jiang & J. Peng: PLoS One, 10, e0144927 (2015).
46. 46) C. Jiang, L. Liu, X. Li, R. Han, Y. Wei & Y. Yu: Sci. Rep., 8, 6072 (2018).
47. 47) K. Kusunoki, Y. Nakano, K. Tanaka, Y. Sakata, H. Koyama & Y. Kobayashi: Plant Cell Environ., 40, 249 (2017).
48. 48) Y. Nakano, K. Kusunoki, O. A. Hoekenga, K. Tanaka, S. Iuchi, Y. Sakata, M. Kobayashi, Y. Y. Yamamoto, H. Koyama & Y. Kobayashi: Front. Plant Sci., 11, 405 (2020).
49. 49) P. Zhang, K. Zhong, Z. Zhong & H. Tong: BMC Plant Biol., 19, 490 (2019).
50. 50) J. R. Lasky, H. D. Upadhyaya, P. Ramu, S. Deshpande, C. T. Hash, J. Bonnette, T. E. Juenger, K. Hyma, C. Acharya, S. E. Mitchell et al.: Sci. Adv., 1, e1400218 (2015).
51. 51) H. Zhou, X. Xiao, A. Asjad, D. Han, W. Zheng, G. Xiao, Y. Huang & Q. Zhou: BMC Plant Biol., 22, 130 (2022).
52. 52) D. Zhou, Y. Yang, J. Zhang, F. Jiang, E. Craft, T. W. Thannhauser, L. V. Kochian & J. Liu: Front Plant Sci., 7, 2043 (2017).
53. 53) H. Dai, F. Cao, X. Chen, M. Zhang, I. M. Ahmed, Z. H. Chen, C. Li, G. Zhang & F. Wu: PLoS One, 8, e63428 (2013).
54. 54) J. Wang, C. Su, Z. Cui, L. Huang, S. Gu, S. Jiang, J. Feng, H. Xu, W. Zhang, L. Jiang et al.: Front. Genet., 13, 1063984 (2023).
55. 55) J. V. Magalhaes, M. A. Pineros, L. S. Maciel & L. V. Kochian: Front Plant Sci., 9, 1420 (2018).
56. 56) C. Mercier, B. Roux, M. Have, L. L. Poder, N. Duong, P. David, N. Leonhardt, L. Blanchard, C. Naumann, S. Abel et al.: Plant J., 108, 1507 (2021).
57. 57) J. Y. Ye, W. H. Tian, M. Zhou, Q. Y. Zhu, W. X. Du, Y. X. Zhu, X. X. Liu, X. Y. Lin, S. J. Zheng & C. W. Jin: Plant Cell, 33, 3658 (2021).
58. 58) X. Q. Zhao & R. F. Shen: Front Plant Sci., 9, 807 (2018).
59. 59) P. Mishra & R. S. Dubey: Plant Growth Regul., 64, 251 (2011).
60. 60) M. Tokizawa, T. Enomoto, H. Ito, L. Wu, Y. Kobayashi, J. M. Macias, D. A. Medina, S. Iuchi, M. Kobayashi, M. Nomoto et al.: J. Exp. Bot., 72, 2769 (2021).
61. 61) D. Coskun, R. Deshmukh, H. Sonah, J. G. Menzies, O. Reynolds, J. F. Ma, H. J. Kronzucker & R. R. Belanger: New Phytol., 221, 67 (2019).
62. 62) D. Jiang, H. Wu, H. Cai & G. Chen: Plant Cell Environ., 45, 1765 (2022).
63. 63) Z. Xiao, M. Ye, Z. Gao, Y. Jiang, X. Zhang, N. Nikolic & Y. Liang: Plant Cell Physiol., 63, 340 (2022).
64. 64) C. Q. Zhu, X. C. Cao, L. F. Zhu, W. J. Hu, A. Y. Hu, B. Abliz, Z. G. Bai, J. Huang, Q. D. Liang, H. Sajid et al.: Plant Physiol. Biochem., 138, 80 (2019).
65. 65) L. Yan, M. Riaz, X. Wu, C. Du, Y. Liu & C. Jiang: Environ. Pollut., 240, 764 (2018).
66. 66) X. Li, Y. Li, J. Mai, L. Tao, M. Qu, J. Liu, R. Shen, G. Xu, Y. Feng, H. Xiao et al.: Plant Physiol., 177, 1254 (2018).
67. 67) C. Wulff-Zottele, H. Hesse, J. Fisahn, M. Bromke, H. Vera-Villalobos, Y. Li, F. Frenzel, P. Giavalisco, A. Ribera-Fonseca, L. Zunino, I. Caruso et al.: Plant Physiol. Biochem., 83, 88 (2014).
68. 68) 伊藤岳洋，張　柳，大津（大鎌）直子，丸山明子：化学と生物，60, 527 (2022).
69. 69) H. Sugiura, S. Miyaji, S. Yamamoto, M. Yasuda, J. L. C. Damo, M. D. A. Ramirez, S. Agake, T. Kamiya, T. Fujiwara, S. D. Bellingrath-Kimura et al.: Soil Sci. Plant Nutr., 68, 547 (2022).
70. 70) H. Wang, F. Ji, Y. Zhang, J. Hou, W. Liu, J. Huang & W. Liang: Plant Cell Environ., 42, 2340 (2019).
71. 71) S. Silambarasan, P. Logeswari, R. Sivaramakrishnan, P. Cornejo, M. K. Sipahutar & A. Pugazhendhi: Sci. Total Environ., 832, 154935 (2022).
72. 72) R. Shetty & N. B. Prakash: Sci. Rep., 10, 12249 (2020).

生物コーナー

二枚貝が殻を閉じ続ける分子機構～キャッチ収縮～  /  舩原 大輔

Page. 564 - 568 (published date : 2023年11月1日)

概要原稿

リファレンス

二枚貝は殻を固く閉じ続けるが，それは貝柱（閉殻筋）が収縮し続けるからである．この収縮形態はキャッチ収縮とよばれ，エネルギーを使わずに長時間収縮できるという特徴を有する．本稿ではキャッチ収縮の分子機構について最新の知見をもとに解説する。

1. 1) M. J. Siegman, D. Funabara, S. Kinoshita, S. Watabe, D. J. Hartshorne & T. M. Butler: Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 95, 5383 (1998).
2. 2) D. Funabara, S. Kinoshita, S. Watabe, M. J. Siegman, T. M. Butler & D. J. Hartshorne: Biochemistry, 40, 2087 (2001).
3. 3) D. Funabara, S. Watabe, S. U. Mooers, S. Narayan, C. Dudas, D. J. Hartshorne, M. J. Siegman & T. M. Butler: J. Biol. Chem., 278, 29308 (2003).
4. 4) D. Funabara, Y. Nishimura & S. Kanoh: Am. J. Mol. Biol., 9, 110 (2019).
5. 5) D. Funabara, C. Hamamoto, K. Yamamoto, A. Inoue, M. Ueda, R. Osawa, S. Kanoh, D. J. Hartshorne, S. Suzuki & S. Watabe: J. Exp. Biol., 210, 4399 (2007).
6. 6) D. Funabara, R. Osawa, M. Ueda, S. Kanoh, D. J. Hartshorne & S. Watabe: J. Biol. Chem., 284, 18015 (2009).
7. 7）舩原大輔：水圏生物タンパク質科学の新展開，恒星社厚生閣，2020, p. 97.
8. 8) D. Funabara, S. Watabe & S. Kanoh: Fish. Sci., 81, 541 (2015).

農芸化学@HighSchool

軟体動物の腎嚢の生育場所によるニハイチュウの極帽形態の変化  /  岸上 栞菜

Page. 569 - 571 (published date : 2023年11月1日)

概要原稿

リファレンス

ニハイチュウ（二胚動物門）は，底生頭足類の腎嚢に片利共生する体長数mm の多細胞動物である．ニハイチュウには蠕虫型と滴虫型の2 タイプがあり，蠕虫型個体が腎嚢に接着する頭部（極帽）の形状は腎嚢表面の凹凸によって異なるとされている．蠕虫型ニハイチュウの極帽は幼生の段階ではすべて同じ円錐形であるが，極帽が円錐形の種は腎嚢の窪みにのみ接着し，成長しても円錐形を維持した．一方，極帽が円盤形の種は平坦な場所にのみ接着し，成長しても極帽は成長しないか途中で成長が止まり，極帽の形が円盤形に変形した．幼生の段階では同じ表現型を示す別種の生物が，成長の過程で異なる表現型に移行する仕組みを明らかにするための基礎的な知見を得た．

1. 1) 古屋秀隆：比較生理生化学会誌，13, 209 (1996).
2. 2) 古屋秀隆：日本動物分類学会第38回大会講演抄録，2002.
3. 3) 古屋秀隆：比較生理生化学会誌，21, 128 (2004).
4. 4) 古屋秀隆：日本動物分類学会誌，21, 19 (2006).
5. 5) 栗田ひろ子，能登朋子，遠藤　浩：原生動物学雑誌，40, 68 (2007).
6. 6) 古屋秀隆：東レ科学振興会第52回事業報告書，2011, pp.70-71.
7. 7) 古屋秀隆：日本動物分類学会誌，48, 1 (2020).
8. 8) 古屋秀隆：日本動物分類学会誌，48, 3 (2020).
9. 9) 越田　豊：日本科学教育学会年会論文集，6, 145 (1982).
10. 10) 能登朋子，山口正晃，遠藤　浩：日本分子生物学会年会プログラム講演要旨集，21, 343 (1998).

付録

和文誌編集委員  / 

Page. 0 - 0 (published date : 2023年11月1日)

概要原稿

リファレンス