全文PDF :
英文要旨および目次PDF :

巻頭言

放線菌の化学と生物学  /  木梨 陽康

Page. 707 - 707 (published date : 2018年10月20日)

冒頭文

リファレンス

8年前に広島大学を定年退職した後，1年間は非常勤講師として研究室に残り，その後4年間ほど博士課程留学生の実験の進展を大学の図書館でみてきたが，今は研究から全く離れている．それゆえ，最先端の研究を語る能力はないが自身の経験を記し，それが少しでも若い人たちの参考になれば幸いである．

 

今日の話題

紫色の花のアレキサンドライト効果  /  笠島 一郎

Page. 708 - 709 (published date : 2018年10月20日)

概要原稿

リファレンス

植物で色彩学的な解析を行い，サフラン色素でダイクロマティズムが，紫色の花でアレキサンドライト効果が生じることを発見した．これ以外にも，色彩学は農作物の解析や利用にさまざまな場面で役立っている．

1. 1) CIE 015: 2004: “Colorimetry,” 3rd edn., Commission Internationale de l'Eclairage, 2004.
2. 2) 笠島一郎：植物技術研究報，1, 5 (2018).
3. 3) S. Kreft & M. Kreft: Naturwissenschaften, 94, 935 (2007).
4. 4) I. Kasajima & K. Sasaki: Color Res. Appl., 40, 605 (2015).
5. 5) I. Kasajima: Sci. Rep., 6, 29630 (2016).

日本の伝統発酵食品の健康機能性解明に向けて  /  北垣 浩志

Page. 710 - 711 (published date : 2018年10月20日)

概要原稿

リファレンス

日本人の長い平均寿命を支えている日本食の健康効果のメカニズムを解明するため，日本食やそれらに含まれる伝統発酵食品の健康機能性の研究をまとめ，さらに推進するための研究会や取り組みが最近多く行われており，それらについて紹介したい．

1. 1) K. Yamamoto, E. Shuang, Y. Hatakeyama, Y. Sakamoto, T. Honma, Y. Jibu, Y. Kawakami & T. Tsuduki: Nutrition, 32, 122 (2016).
2. 2) S. Sugawara, M. Kushida, Y. Iwagaki, M. Asano, K. Yamamoto, Y. Tomata, I. Tsuji & T. Tsuduki: J. Oleo Sci., 67, 599 (2018).
3. 3) 阪本真由子，酒谷真以，J. Ferdouse，浜島浩史，松永陽香，柘植圭介，西向めぐみ，柳田晃良，永尾晃治，光武　進，北垣浩志：日本醸造学会誌，112, 655 (2017).
4. 4) H. Hamajima, H. Matsunaga, A. Fujikawa, T. Sato, S. Mitsutake, T. Yanagita, K. Nagao, J. Nakayama & H. Kitagaki: Springerplus, 5, 1321 (2016).
5. 5) S. Esaki, T. Nagasawa, H. Tanaka, A. Tominaga, D. Mikami, S. Usuki, H. Hamajima, H. Hanamatsu, S. Sakai, Y. Hama et al.: J. Food Biochem., e12624, 12624 (2018).
6. 6) Y. Yang, A. Iwamoto, T. Kumrungsee, Y. Okazaki, M. Kuroda, S. Yamaguchi & N. Kato: Nutr. Res., 44, 60 (2017).
7. 7) K. Soda, Y. Dobashi, Y. Kano, S. Tsujinaka & F. Konishi: Exp. Gerontol., 44, 727 (2009).
8. 8) J. Nakayama, K. Watanabe, J. Jiang, K. Matsuda, S. H. Chao, P. Haryono, O. La-Ongkham, M. A. Sarwoko, I. N. Sujaya, L. Zhao et al.: Sci. Rep., 5, 8397 (2015).

解説

世界のワインを救う，ブドウ根頭がん腫病の防除  /  川口 章

Page. 712 - 717 (published date : 2018年10月20日)

概要原稿

リファレンス

根頭がん腫（がんしゅ）病は，土壌中に存在する特定の植物病原細菌Rhizobium vitis（Ti）によって起こる植物病害の一つである．特にブドウにおいては，世界中で発生しているにもかかわらず有効な防除技術がなく，甚大な被害をもたらし続けている．筆者らは，本病の発病を強く抑制する能力を有する新規拮抗細菌・非病原性R. vitis ARK-1株を発見し，それを用いた予防技術の確立に成功した．ARK-1株を主成分とする生物農薬（微生物製剤）を共同開発し，実用化に向けて進めている．本稿では，ARK-1株の発見に至る過程や防除効果，またその防除メカニズムについて紹介する．

1. 1) T. J. Burr, C. Bazzi, S. Sule & L. Otten: Plant Dis., 82, 1288 (1998).
2. 2) University of Guelph: ScienceDaily, http://www.sciencedaily.com/releases/1999/05/990506153806.htm, 1999.
3. 3) A. Kawaguchi, K. Inoue, K. Tanina & M. Nita: Proc. Jpn. Acad. B, 93, 547 (2017).
4. 4) M. Nita: Grape Press, Virginia Vineyards Association, Waterford, VA, 2014.
5. 5) 後藤正夫：“植物細菌病学概論”，養賢堂，1990, p. 128.
6. 6) A. Kerr: Plant Dis., 64, 25 (1980).
7. 7) 牧野孝宏：植物防疫，40, 540 (1986) .
8. 8) A. Kawaguchi, K. Inoue & H. Nasu: J. Gen. Plant Pathol., 71, 422 (2005).
9. 9) A. Kawaguchi, K. Inoue & H. Nasu: J. Gen. Plant Pathol., 73, 133 (2007).
10. 10) A. Kawaguchi, K. Inoue & Y. Ichinose: Phytopathology, 98, 1218 (2008).
11. 11) T. J. Burr & C. L. Reid: Am. J. Enol. Vitic., 45, 21 (1994).
12. 12) T. J. Burr & L. Otten: Annu. Rev. Phytopathol., 37, 53 (1999).
13. 13) T. J. Burr, C. L. Reid, E. Taglicti, C. Bazzi & S. Sule: Phytopathology, 87, 706 (1997).
14. 14) F. Chen, Y. B. Guo, J. H. Wang, J. Y. Li & H. M. Wang: Plant Dis., 91, 957 (2007).
15. 15) A. Kawaguchi, H. Sawada & Y. Ichinose: Plant Pathol., 57, 747 (2008).
16. 16) A. Kawaguchi: J. Gen. Plant Pathol., 77, 299 (2011).
17. 17) A. Kawaguchi, K. Inoue & K. Tanina: Plant Dis., 99, 409 (2015).
18. 18) A. Kawaguchi & K. Inoue: J. Phytopathol., 160, 509 (2012).
19. 19) A. Kawaguchi: Microbes Environ., 29, 296 (2014).
20. 20) A. Kawaguchi: Eur. J. Plant Pathol., 142, 789 (2015).

子嚢菌酵母の接合型スイッチング  /  金子 嘉信

Page. 718 - 724 (published date : 2018年10月20日)

概要原稿

リファレンス

単細胞真核微生物の酵母には性分化と呼んでもいい「接合型システム」があり，遺伝的多様性の創出に役立っていると考えられている．この酵母細胞の接合型は遺伝的に別のタイプの接合型にスイッチすることが知られており，この接合型変換機構の詳細は出芽酵母と分裂酵母で非対称分裂の細胞分化のモデル系としても長年研究されてきた．また最近になって，系統的に離れたメタノール資化性酵母での新しい接合型スイッチ機構が発見された．本稿ではヒトを含めた動植物細胞の多様な分化の仕組み解明への貢献も期待し，酵母の系統関係と酵母の接合型スイッチングについて紹介したい．

1. 1) C. P. Kurtzman & J. W. Fell: J.W. & T. Boekhout, (eds.): “The yeasts, a taxonomic study, 5th edition,” Elsevier (2011).
2. 2) C. P. Kurtzman & C. J. Robnett: FEMS Yeast Res., 13, 23 (2013).
3. 3) X.-X. Shen, X. Zhou, J. Kominek, C. P. Kurtzman, C. T. Hittinger & A. Rokas: G3 (Bethesda), 6, 3927 (2016).
4. 4) K. H. Wolfe & G. Butler: Annu. Rev. Microbiol., 71, 197 (2017).
5. 5) 原島　俊：“酵母のすべて -系統，細胞から分子まで-”，シュプリンガー・ジャパン，2007, p. 285.
6. 6) J. E. Haber: Genetics, 191, 33 (2012).
7. 7) S. J. Hanson & K. H. Wolfe: Genetics, 206, 9 (2017).
8. 8) A. J. S. Klar: Annu. Rev. Genet., 41, 213 (2007).
9. 9) A.J.S. Klar, K. Ishikawa & S. Moore: Microbiol. Spectrum., 2, MDNA3-0003 (2014).
10. 10) J. Z. Dalgaard: Trends Genet., 28, 592 (2012).
11. 11) H. Maekawa & Y. Kaneko: PLoS Genet., 10, e1004796 (2014).
12. 12) S. J. Hanson, K. P. Byrne & K. H. Wolfe: Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 111, E4851 (2014).
13. 13) K. Yamamoto, T. N. M. Tran, K. Takegawa, Y. Kaneko & H. Maekawa: Sci. Rep., 7, 16318 (2017).
14. 14) S. J. Hanson, K. P. Byrne & K. H. Wolfe: PLoS Genet., 13, e1007092 (2017).

体重を一定に保つ分子機構と肥満  /  新谷 隆史

Page. 725 - 731 (published date : 2018年10月20日)

概要原稿

リファレンス

脂肪細胞から分泌されるレプチンは，脳の視床下部に働いて摂食を強力に抑制する．肥満により脂肪組織が肥大するに従ってレプチンの分泌量が増加するため，レプチンによる食欲制御機構は動物の体重を一定に保つシステムとして機能していると考えられる．しかしながら肥満が続くと，レプチンが視床下部に作用しにくくなるレプチン抵抗性が生じることで肥満が解消しにくくなる．本稿では，レプチンの情報伝達制御機構ならびにレプチン抵抗性の形成機構について解説するとともに，われわれが最近明らかにしたチロシンホスファターゼであるPTPRJによるレプチンシグナルの制御機構について解説する．

1. 1) A. W. Hetherington & S. W. Ranson: Am. J. Physiol., 136, 609 (1942).
2. 2) B. K. Anand & J. R. Brobeck: Yale J. Biol. Med., 24, 123 (1951).
3. 3) J. Mayer: Ann. N. Y. Acad. Sci., 63, 15 (1955).
4. 4) Y. Oomura, T. Ono, H. Ooyama & M. J. Wayner: Nature, 222, 282 (1969).
5. 5) D. L. Coleman & K. P. Hummel: Diabetologia, 9, 287 (1973).
6. 6) D. L. Coleman & K. P. Hummel: Am. J. Physiol., 217, 1298 (1969).
7. 7) K. P. Hummel, D. L. Coleman & P. W. Lane: Biochem. Genet., 7, 1 (1972).
8. 8) D. L. Coleman: Diabetologia, 9, 294 (1973).
9. 9) Y. Zhang, R. Proenca, M. Maffei, M. Barone, L. Leopold & J. M. Friedman: Nature, 372, 425 (1994).
10. 10) G. C. Kennedy: Proc. R. Soc. Lond. B Biol. Sci., 140, 578 (1953).
11. 11) M. A. Pelleymounter, M. J. Cullen, M. B. Baker, R. Hecht, D. Winters, T. Boone & F. Collins: Science, 269, 540 (1995).
12. 12) W. G. Haynes, D. A. Morgan, S. A. Walsh, A. L. Mark & W. I. Sivitz: J. Clin. Invest., 100, 270 (1997).
13. 13) L. A. Tartaglia, M. Dembski, X. Weng, N. Deng, J. Culpapper, R. Devos, G. J. Richards, L. A. Campfield, F. T. Clark, J. Deeds et al.: Cell, 83, 1263 (1995).
14. 14) J. M. Friedman & J. L. Halaas: Nature, 395, 763 (1998).
15. 15) N. Satoh, Y. Ogawa, G. Katsuura, M. Hayase, T. Tsuji, K. Imagawa, Y. Yoshimasa, S. Nishi, K. Hosoda & K. Nakao: Neurosci. Lett., 224, 149 (1997).
16. 16) M. W. Schwartz, S. C. Woods, D. Porte Jr., R. J. Seeley & D. G. Baskin: Nature, 404, 661 (2000).
17. 17) L. A. Tartaglia: J. Biol. Chem., 272, 6093 (1997).
18. 18) S. H. Bates, W. H. Stearns, T. A. Dundon, M. Schubert, A. W. K. Tso, Y. Wang, A. S. Banks, H. J. Lavery, A. K. Haq, E. Maratos-Flier et al.: Nature, 421, 856 (2003).
19. 19) A. Alonso, J. Sasin, N. Bottini, I. Friedberg, I. Friedberg, A. Osterman, A. Godzik, T. Hunter, J. Dixon & T. Mustelin: Cell, 117, 699 (2004).
20. 20) A. Cheng, N. Uetani, P. D. Simoncic, V. P. Chaubey, A. Lee-Loy, C. J. McGlade, B. P. Kennedy & M. L. Tremblay: Dev. Cell, 2, 497 (2002).
21. 21) K. Loh, A. Fukushima, X. Zhang, S. Galic, D. Briggs, P. J. Enriori, S. Simonds, F. Wiede, A. Reichenbach, C. Hauser et al.: Cell Metab., 14, 684 (2011).
22. 22) T. Shintani, M. Ihara, H. Sakuta, H. Takahashi, I. Watakabe & M. Noda: Nat. Neurosci., 9, 761 (2006).
23. 23) J. Sakuraba, T. Shintani, S. Tani & M. Noda: J. Biol. Chem., 288, 23421 (2013).
24. 24) T. Shintani, S. Higashi, Y. Takeuchi, E. Gaudio, F. Trapasso, A. Fusco & M. Noda: J. Biochem., 158, 235 (2015).
25. 25) T. Shintani, S. Higashi, R. Suzuki, Y. Takeuchi, R. Ikaga, T. Yamazaki, K. Kobayashi & M. Noda: Sci. Rep., 7, 11627 (2017).
26. 26) R. V. Considine, M. K. Sinha, M. L. Heiman, A. Kriauciunas, T. W. Stephens, M. R. Nyce, J. P. Ohannesian, C. C. Marco, L. J. McKee, T. L. Bauer et al.: N. Engl. J. Med., 334, 292 (1996).
27. 27) C. Bjorbaek, J. K. Elmquist, J. D. Frantz, S. E. Shoelson & J. S. Flier: Mol. Cell, 1, 619 (1998).
28. 28) E. Balland, J. Dam, F. Langlet, E. Caron, S. Steculorum, A. Messina, S. Rasika, A. Falluel-Morel, Y. Anouar, B. Dehouck et al.: Cell Metab., 19, 293 (2014).

植物における膜結合型転写因子の活性化機構  /  岩田 雄二, 小泉 望

Page. 732 - 737 (published date : 2018年10月20日)

概要原稿

リファレンス

転写因子は遺伝子の発現を時間的，空間的に制御する．制御のためには転写因子が何らかのメカニズムにより活性化されなければならない．代表的な例としてはタンパク質のリン酸化が挙げられる．また，通常は膜に結合した不活性型として存在するタンパク質が，刺激により膜から遊離し，核へと移行し転写を誘導するタイプの転写因子が存在する．特に，動物，植物の小胞体ストレス応答（後述）で膜結合型転写因子に関する研究が進んでいる．さらに植物での活性化機構に関して最近，進展が見られたことから，本稿では主にモデル植物シロイヌナズナの小胞体ストレス応答で見られる膜結合型転写因子の活性化機構について概説する．

1. 1) S. G. Kim, S. Lee, P. J. Seo, S. K. Kim, J. K. Kim & C. M. Park: Genomics, 95, 56 (2010).
2. 2) M. Jakoby, B. Weisshaar, W. Droge-Laser, J. Vicente-Carbajos, J. Tiedemann, T. Kroj & F. Parcy: Trends Plant Sci., 7, 106 (2002).
3. 3) Y. Iwata & N. Koizumi: Trends Plant Sci., 17, 720 (2012).
4. 4) P. J. Seo, S. G. Kim & C. M. Park: Trends Plant Sci., 13, 550 (2008).
5. 5) Y. S. Kim, S. G. Kim, J. E. Park, H. Y. Park, M. H. Lim, N. H. Chua & C. M. Park: Plant Cell, 18, 3132 (2006).
6. 6) Z. T. Yang, M. J. Wang, L. Sun, S. J. Lu, D. L. Bi, L. Sun, Z. T. Song, S. S. Zhang, S. F. Zhou & J. X. Liu: PLOS Genet., 10, e1004243 (2014).
7. 7) S. H. Howell: Annu. Rev. Plant Biol., 64, 477 (2013).
8. 8) P. Walter & D. Ron: Science, 334, 1081 (2011).
9. 9) Y. Deng, S. Humbert, J. X. Liu, R. Srivastava, S. J. Rothstein & S. H. Howell: Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 108, 7247 (2011).
10. 10) H. Gao, F. Brandizzi, C. Benning & R. M. Larkin: Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 105, 16398 (2008).
11. 11) Y. Nagashima, K. Mishiba, E. Suzuki, Y. Shimada, Y. Iwata & N. Koizumi: Sci. Rep., 1, 29 (2011).
12. 12) S. Hayashi, Y. Wakasa, H. Takahashi, T. Kawakatsu & F. Takaiwa: Plant J., 69, 946 (2012).
13. 13) C. Sidrauski, J. S. Cox & P. Walter: Cell, 87, 405 (1996).
14. 14) Y. Lu, F. X. Liang & X. Wang: Mol. Cell, 55, 758 (2014).
15. 15) Y. Nagashima, Y. Iwata, K. Mishiba & N. Koizumi: Biochem. Biophys. Res. Commun., 470, 941 (2016).
16. 16) M. S. Brown, J. Ye, R. B. Rawson & J. L. Goldstein: Cell, 100, 391 (2000).
17. 17) K. Haze, H. Yoshida, H. Yanagi, T. Yura & K. Mori: Mol. Biol. Cell, 10, 3787 (1999).
18. 18) J. Ye, R. B. Rawson, R. Komuro, X. Chen, U. P. Dave, R. Prywes, M. S. Brown & J. L. Goldstein: Mol. Cell, 6, 1355 (2000).
19. 19) J. Shen, X. Chen, L. Hendershot & R. Prywes: Dev. Cell, 3, 99 (2002).
20. 20) H. Tajima, Y. Iwata, M. Iwano, S. Takayama & N. Koizumi: Biochem. Biophys. Res. Commun., 374, 242 (2008).
21. 21) Y. Iwata, N. F. Fedoroff & N. Koizumi: Plant Cell, 20, 3107 (2008).
22. 22) J. X. Liu & S. H. Howell: Plant Cell, 22, 782 (2010).
23. 23) L. Sun, S. J. Lu, S. S. Zhang, S. F. Zhou, L. Sun & J. X. Liu: Mol. Plant, 6, 1605 (2013).
24. 24) J. S. Kim, K. Yamaguchi-Shinozaki & K. Shinozaki: Plant Physiol., 176, 2221 (2018).
25. 25) Y. Iwata, M. Ashida, C. Hasegawa, K. Tabara, K. Mishiba & N. Koizumi: Plant J., 91, 408 (2017).
26. 26) J. X. Liu, R. Srivastava, P. Che & S. H. Howell: Plant J., 51, 897 (2007).
27. 27) P. Che, J. D. Bussell, W. Zhou, G. M. Estavillo, B. J. Pogson & S. M. Smith: Sci. Signal., 3, ra69 (2010).
28. 28) R. Srivastava, Y. Chen, Y. Deng, F. Brandizzi & S. H. Howell: Plant J., 70, 1033 (2012).
29. 29) A. Weihofen & B. Martoglio: Trends Cell Biol., 13, 71 (2003).
30. 30) Z. Adam: Biochim. Biophys. Acta, 1828, 2933 (2013).

ひらけごま！見えてきたゴマリグナンの生合成機構  /  堀川 学, 山本 将之, 小埜 栄一郎, 村田 純

Page. 738 - 746 (published date : 2018年10月20日)

概要原稿

リファレンス

主要な油糧作物であるゴマ（Sesamum indicum）の種子は，古くから体に良い食べ物として食用あるいは薬用として利用されている⁽¹⁾．近年，その有効成分が，ゴマ種子に高蓄積される特有のリグナン類（(+)-セサミン，(+)-セサモリン，(+)-セサミノール）であるという研究が多数報告され，健康機能成分としてのリグナン類のさまざまな生理作用が注目されている^{(2, 3)}．またゴマ油がほかの食用油と比較して傷みにくいのは，(+)-セサモリンの分解により生成する抗酸化成分，セサモールや(+)-セサミノールがゴマ油の酸化劣化を防ぐことによる^{(4, 5)} など，ゴマリグナンは私たちの暮らしの中で身近な存在である．一方，それらの生合成には未解明な部分があったが，最近の研究によりその全容が見えてきた．

1. 1) 小林貞作：“ゴマの来た道”，（岩波書店）．1986.
2. 2) A. A. Dar & N. Arumugam: Bioorg. Chem., 50, 1 (2013).
3. 3) 秋元健吾，新免芳史，沖田定喜，小野佳子：化学と生物，56, 598 (2018).
4. 4) 福田靖子：“ゴマの科学”，並木満夫，小林貞作編　朝倉書店，1989, pp. 180-203.
5. 5) 福田靖子：“ゴマの機能と科学並木満夫”，福田靖子，田代　亨編　朝倉書店，2015, pp. 174-180.
6. 6) L. B. Davin, H.-B. Wang, A. L. Crowell, D. L. Bedgar, D. M. Martin, S. Sarkanen & N. G. Lewis: Science, 275, 362 (1997).
7. 7) J. Murata, E. Ono, W. Yoroizuka, H. Toyonaga, A. Shiraishi, S. Mori, M. Tera, T. Azuma, A. J. Nagano, M. Nakayasu et al.: Nat. Commun., 8, 2155 (2017).
8. 8) K. W. Kim, S. G. Moinuddin, K. M. Atwell, M. A. Costa, L. B. Davin & N. G. Lewis: J. Biol. Chem., 287, 33957 (2012).
9. 9) C. Corbin, S. Drouet, S. L. Markulin, D. Auguin, E. Laine, L. B. Davin, J. R. Cort, N. G. Lewis & C. Hano: Plant Mol. Biol., 97, 73 (2018).
10. 10) I. Effenberger, B. Zhang, L. Li, Q. Wang, Y. Liu, I. Klaiber, J. Pfannstiel, Q. Wang & A. Schaller: Angew. Chem. Int. Ed., 54, 14660 (2015).
11. 11) R. B. Teponno, S. Kusari & M. Spiteller: Nat. Prod. Rep., 33, 1044 (2016).
12. 12) K. W. Kim, C. A. Smith, M. D. Daily, J. R. Cort, L. B. Davin & N. G. Lewis: J. Biol. Chem., 290, 1308 (2015).
13. 13) R. Gasper, I. Effenberger, P. Kolesinski, B. Terlecka, E. Hofmann & A. Schaller: Plant Physiol., 172, 2165 (2016).
14. 14) A. Kamal-Eldin, G. yousif: Phytochem., 31, 2911 (1992).
15. 15) 加來天民，九谷　昇，高橋十郎：薬學雑誌, 56, 361 (1936).
16. 16) Y. Jiao, L. B. Davin & N. G. Lewis: Phytochemistry, 49, 387 (1998).
17. 17) E. Ono, M. Nakai, Y. Fukui, N. Tomimori, M. Fukuchi-Mizutani, M. Saito, H. Satake, T. Tanaka, M. Katsuta, T. Umezawa et al.: Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 103, 10116 (2006).
18. 18) A. Noguchi, M. Horikawa, J. Murata, M. Tera, Y. Kawai, M. Ishiguro, T. Umezawa, M. Mizutani & E. Ono: Plant Biotechnol., 31, 493 (2014).
19. 19) A. Kamal-Eldin & L. A. Appelqvist: J. Am. Oil Chem. Soc., 71, 149 (1994).
20. 20) A. Kamal-Eldin & Y. Gariballa: Phytochemistry, 31, 2911 (1992).
21. 21) E. Ono, J. Murata, H. Toyonaga, M. Mizutani, M. P. Yamamoto, T. Umezawa, M. Horikawa: Plant Cell Physiol., pcy150 (2018).
22. 22) T. Umezawa: Wood Res., 90, 27 (2003).
23. 23) D. Bedigian, D. S. Seigler & J. R. Harlan: Biochem. Syst. Ecol., 13, 133 (1985).
24. 24) Y. Fukuda, M. Isobe, M. Nagata, T. Osawa & M. Namiki: Heterocycles, 24, 923 (1986).
25. 25) A. Noguchi, Y. Fukui, A. Iuchi-Okada, S. Kakutani, H. Satake, T. Iwashita, M. Nakao, T. Umezawa & E. Ono: Plant J., 54, 415 (2008).

老化研究の動態とその社会応用へ向けた研究の動きに関して  /  伊藤 孝, 瀬藤 光利

Page. 747 - 751 (published date : 2018年10月20日)

概要原稿

リファレンス

老化はがん，心筋梗塞，脳梗塞，糖尿病，アルツハイマー病，サルコペニアなどの現代の難治性疾患の主要な危険因子であり，老化のメカニズムの理解とその技術的解決は現代医学の未解決問題を一網打尽で解決し，健康な生存期間を飛躍的に延長できる可能性を秘める．本稿では大学の老化研究を臨床応用する試みを紹介し，老化予防，さらには若返りを標ぼうする21世紀型健康科学の到来の兆しを読者に提供する．

1. 1) C. Lopez-Otin, M. A. Blasco, L. Partridge, M. Serrano & G. Kroemer: Cell, 153, 1194 (2013).
2. 2) S. C. Johnson, G. M. Martin, P. S. Rabinovitch & M. Kaeberlein: Sci. Transl. Med., 5, 211fs240 (2013).
3. 3) J. B. Mannick, G. Del Giudice, M. Lattanzi, N. M. Valiante, J. Praestgaard, B. Huang, M. A. Lonetto, H. T. Maecker, J. Kovarik, S. Carson et al.: Sci. Transl. Med., 6, 268ra179 (2014).
4. 4) J. B. Mannick, M. Morris, H.-U. P. Hockey, G. Roma, M. Beibel, K. Kulmatycki, M. Watkins, T. Shavlakadze, W. Zhou, D. Quinn et al.: Sci. Transl. Med., 10, eaaq1564 (2018).
5. 5) A. Bitto, T. K. Ito, V. V. Pineda, N. J. LeTexier, H. Z. Huang, E. Sutlief, H. Tung, N. Vizzini, B. Chen, K. Smith et al.: eLife, 5, e16351 (2016).
6. 6) Dog Aging Project, http://dogagingproject.com/
7. 7) S. R. Urfer, T. L. Kaeberlein, S. Mailheau, P. J. Bergman, K. E. Creevy, D. E. L. Promislow & M. Kaeberlein: Geroscience, 39, 117 (2017).

セミナー室

酵素や微生物を用いた希少糖の生産  /  吉原 明秀, 加藤 志郎, 望月 進, 大谷 耕平, 何森 健

Page. 752 - 758 (published date : 2018年10月20日)

概要原稿

リファレンス

希少糖は「自然界に存在量が少ない単糖およびその誘導体」と定義されている．われわれのグループでは微生物由来の酵素による転換反応に着目して，天然に多く存在する単糖からすべての希少糖の生産方法を確立し，さまざまな希少糖の大量生産技術の開発を進めている．

1. 1) K. Izumori: Naturwissennshaften, 89, 120 (2002).
2. 2) A. R. Khan, S. Takahata, H. Okaya, T. Tsumura & K. Izumori: J. Ferment. Bioeng., 74, 149 (1992).
3. 3) K. Izumori, A. R. Khan, H. Okaya & T. Tsumura: Biosci. Biotechnol. Biochem., 57, 1037 (1993).
4. 4) H. Itoh & K. Izumori: J. Ferment. Bioeng., 81, 351 (1996).
5. 5) P. Gullapalli, A. Yoshihara, K. Morimoto, D. Rao, K. Akimitsu, S. F. Jenkinson, G. W. J. Fleet & K. Izumori: Tetrahedron Lett., 51, 895 (2010).
6. 6) H. Yoshida, M. Yamada, T. Nishitani, G. Takada, K. Izumori & S. Kamitori: J. Mol. Biol., 374, 443 (2007).
7. 7) H. Yoshida, A. Yoshihara, T. Ishii, K. Izumori & S. Kamitori: Appl. Microbiol. Biotechnol., 100, 10403 (2016).
8. 8) A. Yoshihara, T. Kozakai, T. Shintani, R. Matsutani, K. Ohtani, T. Iida, K. Akimitsu, K. Izumori & P. K. Gullapalli: J. Biosci. Bioeng., 123, 170 (2017).
9. 9) S. H. Bhuiyan, Y. Itami & K. Izumori: J. Ferment. Bioeng., 84, 319 (1997).
10. 10) D. Rao, A. Yoshihara, P. Gullapalli, K. Morimoto, G. Takata, F. P. da Cruz, S. F. Jenkinson, M. R. Wormald, R. A. Dwek, G. W. J. Fleet et al.: Tetrahedron Lett., 49, 3316 (2008).
11. 11) N. A. Jones, D. Rao, A. Yoshihara, P. Gullapalli, K. Morimoto, G. Takata, S. J. Hunter, M. R. Wormald, R. A. Dwek, K. Izumori et al.: Tetrahedron Asymmetry, 19, 1904 (2008).
12. 12) G. M. J. Lenagh-Snow, S. F. Jenkinson, S. J. Newberry, A. Kato, S. Nakagawa, I. Adachi, M. R. Wormald, A. Yoshihara, K. Morimoto, K. Akimitsu et al.: Org. Lett., 14, 2050 (2012).
13. 13) A. F. G. Glawar, S. F. Jenkinson, S. J. Newberry, A. L. Thompson, S. Nakagawa, A. Yoshihara, K. Akimitsu, K. Izumori, T. D. Butters, A. Kato et al.: Org. Biomol. Chem., 11, 6886 (2013).

CRISPR/Cas9によるゲノム編集技術の進展と作物への応用  /  遠藤 亮, 賀屋 秀隆, 土岐 精一

Page. 759 - 768 (published date : 2018年10月20日)

概要原稿

リファレンス

CRISPR/Cas9によるゲノム編集が2012年に報告されてから現在に至るまでゲノム編集技術は目覚ましく進歩している．本稿ではCRISPR/Cas9を用いたゲノム編集技術の近年の進展状況について解説した．

1. 1) F. Jiang & J. A. Doudna: Annu. Rev. Biophys., 46, 505 (2017).
2. 2) R. Sapranauskas, G. Gasiunas, C. Fremaux, R. Barrangou, P. Horvath & V. Siksnys: Nucleic Acids Res., 39, 9275 (2011).
3. 3) S. H. Sternberg, B. LaFrance, M. Kaplan & J. A. Doudna: Nature, 527, 110 (2015).
4. 4) H. Nishimasu, F. A. Ran, P. D. Hsu, S. Konermann, S. I. Shehata, N. Dohmae, R. Ishitani, F. Zhang & O. Nureki: Cell, 156, 935 (2014).
5. 5) H. Nishimasu, L. Cong, W. X. Yan, F. A. Ran, B. Zetsche, Y. Li, A. Kurabayashi, R. Ishitani, F. Zhang & O. Nureki: Cell, 162, 1113 (2015).
6. 6) M. Jinek, K. Chylinski, I. Fonfara, M. Hauer, J. A. Doudna & E. Charpentier: Science, 337, 816 (2012).
7. 7) H. Yin, C. Q. Song, S. Suresh, Q. Wu, S. Walsh, L. H. Rhym, E. Mintzer, M. F. Bolukbasi, L. J. Zhu, K. Kauffman et al.: Nat. Biotechnol., 35, 1179 (2017).
8. 8) C. R. Cromwell, K. Sung, J. Park, A. R. Krysler, J. Jovel, S. K. Kim & B. P. Hubbard: Nat. Commun., 9, 1448 (2018).
9. 9) K. S. Makarova, Y. I. Wolf, O. S. Alkhnbashi, F. Costa, S. A. Shah, S. J. Saunders, R. Barrangou, S. J. J. Brouns, E. Charpentier, D. H. Haft et al.: Nat. Rev. Microbiol., 13, 722 (2015).
10. 10) H. Zhou, B. Liu, D. P. Weeks, M. H. Spalding & B. Yang: Nucleic Acids Res., 42, 10903 (2014).
11. 11) M. Endo, M. Mikami & S. Toki: Plant Cell Physiol., 56, 41 (2015).
12. 12) B. P. Kleinstiver, V. Pattanayak, M. S. Prew, S. Q. Tsai, N. T. Nguyen, Z. Zheng & J. K. Joung: Nature, 529, 490 (2016).
13. 13) I. M. Slaymaker, L. Gao, B. Zetsche, D. A. Scott, W. X. Yan & F. Zhang: Science, 351, 84 (2016).
14. 14) D. Zhang, H. Zhang, T. Li, K. Chen, J. L. Qiu & C. Gao: Genome Biol., 18, 191 (2017).
15. 15) P. I. Kulcsar, A. Talas, K. Huszar, Z. Ligeti, E. Toth, N. Weinhardt, E. Fodor & E. Welker: Genome Biol., 18, 190 (2017).
16. 16) J. S. Chen, Y. S. Dagdas, B. P. Kleinstiver, M. M. Welch, A. A. Sousa, L. B. Harrington, S. H. Sternberg, J. K. Joung, A. Yildiz & J. A. Doudna: Nature, 550, 407 (2017).
17. 17) A. Casini, M. Olivieri, G. Petris, C. Montagna, G. Reginato, G. Maule, F. Lorenzin, D. Prandi, A. Romanel, F. Demichelis et al.: Nat. Biotechnol., 36, 265 (2018).
18. 18) F. A. Ran, L. Cong, W. X. Yan, D. A. Scott, J. S. Gootenberg, A. J. Kriz, B. Zetsche, O. Shalem, X. Wu, K. S. Makarova et al.: Nature, 520, 186 (2015).
19. 19) H. Kaya, M. Mikami, A. Endo, M. Endo & S. Toki: Sci. Rep., 6, 26871 (2016).
20. 20) B. P. Kleinstiver, M. S. Prew, S. Q. Tsai, N. T. Nguyen, V. V. Topkar, Z. Zheng & J. K. Joung: Nat. Biotechnol., 33, 1293 (2015a).
21. 21) H. Kaya, K. Ishibashi & S. Toki: Plant Cell Physiol., 58, 643 (2017).
22. 22) F. Wolter, J. Klemm & H. Puchta: Plant J., 94, 735 (2018).
23. 23) K. Chylinski, A. Le Rhun & E. Charpentier: RNA Biol., 10, 726 (2013).
24. 24) H. Hirano, J. S. Gootenberg, T. Horii, O. O. Abudayyeh, M. Kimura, P. D. Hsu, T. Nakane, R. Ishitani, I. Hatada, F. Zhang et al.: Cell, 164, 950 (2016a).
25. 25) I. Fonfara, A. Le Rhun, K. Chylinski, K. S. Makarova, A.-L. Lecrivain, J. Bzdrenga, E. V. Koonin & E. Charpentier: Nucleic Acids Res., 42, 2577 (2014).
26. 26) E. Ma, L. B. Harrington, M. R. O'Connell, K. Zhou & J. A. Doudna: Mol. Cell, 60, 398 (2015).
27. 27) M. Yamada, Y. Watanabe, J. S. Gootenberg, H. Hirano, F. A. Ran, T. Nakane, R. Ishitani, F. Zhang, H. Nishimasu & O. Nureki: Mol. Cell, 65, 1109 (2017).
28. 28) E. Kim, T. Koo, S. W. Park, D. Kim, K. Kim, H. Y. Cho, D. W. Song, K. J. Lee, M. H. Jung, S. Kim et al.: Nat. Commun., 8, 14500 (2017a).
29. 29) G. Dugar, R. T. Leenay, S. K. Eisenbart, T. Bischler, B. U. Aul, C. L. Beisel & C. M. Sharma: Mol. Cell, 69, 893 (2018).
30. 30) Z. Hou, Y. Zhang, N. E. Propson, S. E. Howden, L. F. Chu, E. J. Sontheimer & J. A. Thomson: Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 110, 15644 (2013).
31. 31) C. M. Lee, T. J. Cradick & G. Bao: Mol. Ther., 24, 645 (2016).
32. 32) A. Pawluk, N. Amrani, Y. Zhang, B. Garcia, Y. Hidalgo-Reyes, J. Lee, A. Edraki, M. Shah, E. J. Sontheimer, K. L. Maxwell et al.: Cell, 167, 1829 (2016).
33. 33) B. A. Rousseau, Z. Hou, M. J. Gramelspacher & Y. Zhang: Mol. Cell, 69, 906 (2018).
34. 34) B. Zetsche, J. S. Gootenberg, O. O. Abudayyeh, I. M. Slaymaker, K. S. Makarova, P. Essletzbichler, S. E. Volz, J. Joung, J. van der Oost, A. Regev et al.: Cell, 163, 759 (2015).
35. 35) A. Endo, M. Masafumi, H. Kaya & S. Toki: Sci. Rep., 6, 38169 (2016a).
36. 36) M. A. Swiat, S. Dashko, M. den Ridder, M. Wijsman, J. van der Oost, J. M. Daran & P. Daran-Lapujade: Nucleic Acids Res., 45, 12585 (2017).
37. 37) M. Tu, L. Lin, Y. Cheng, X. He, H. Sun, H. Xie, J. Fu, C. Liu, J. Li, D. Chen et al.: Nucleic Acids Res., 45, 11295 (2017).
38. 38) Z. Zhong, Y. Zhang, Q. You, X. Tang, Q. Ren, S. Liu, L. Yang, Y. Wang, X. Liu, B. Liu et al.: Mol. Plant, 11, 999 (2018).
39. 39) D. Dong, K. Ren, X. Qiu, J. Zheng, M. Guo, X. Guan, H. Liu, N. Li, B. Zhang, D. Yang et al.: Nature, 532, 522 (2016).
40. 40) T. Yamano, H. Nishimasu, B. Zetsche, H. Hirano, I. M. Slaymaker, Y. Li, I. Fedorova, T. Nakane, K. S. Makarova, E. V. Koonin et al.: Cell, 165, 949 (2016).
41. 41) L. Gao, D. B. T. Cox, W. X. Yan, J. C. Manteiga, M. W. Schneider, T. Yamano, H. Nishimasu, O. Nureki, N. Crosetto & F. Zhang: Nat. Biotechnol., 35, 789 (2017).
42. 42) T. Yamano, B. Zetsche, R. Ishitani, F. Zhang, H. Nishimasu & O. Nureki: Mol. Cell, 67, 633 (2017).
43. 43) Y. Kim, J. Kweon & J.-S. Kim: (2013) TALENs and ZFNs are associated with different mutation signatures. In Nature methods, pp. 185.
44. 44) M. A. Moreno-Mateos, J. P. Fernandez, R. Rouet, C. E. Vejnar, M. A. Lane, E. Mis, M. K. Khokha, J. A. Doudna & A. J. Giraldez: Nat. Commun., 8, 2024 (2017).
45. 45) K. Suzuki, Y. Tsunekawa, R. Hernandez-Benitez, J. Wu, J. Zhu, E. J. Kim, F. Hatanaka, M. Yamamoto, T. Araoka, Z. Li et al.: Nature, 540, 144 (2016).
46. 46) A. C. Komor, Y. B. Kim, M. S. Packer, J. A. Zuris & D. R. Liu: Nature, 533, 420 (2016).
47. 47) K. Nishida, T. Arazoe, N. Yachie, S. Banno, M. Kakimoto, M. Tabata, M. Mochizuki, A. Miyabe, M. Araki, K. Y. Hara et al.: Science, 353, aaf8729 (2016).
48. 48) Z. Shimatani, S. Kashojiya, M. Takayama, R. Terada, T. Arazoe, H. Ishii, H. Teramura, T. Yamamoto, H. Komatsu, K. Miura et al.: Nat. Biotechnol., 35, 441 (2017).
49. 49) Y. Zong, Y. Wang, C. Li, R. Zhang, K. Chen, Y. Ran, J. L. Qiu, D. Wang & C. Gao: Nat. Biotechnol., 35, 438 (2017).
50. 50) Y. B. Kim, A. C. Komor, J. M. Levy, M. S. Packer, K. T. Zhao & D. R. Liu: Nat. Biotechnol., 35, 371 (2017b).
51. 51) A. C. Komor, K. T. Zhao, M. S. Packer, N. M. Gaudelli, A. L. Waterbury, L. W. Koblan, Y. B. Kim, A. H. Badran & D. R. Liu: Sci. Adv., 3, 4774 (2017).
52. 52) X. Li, Y. Wang, Y. Liu, B. Yang, X. Wang, J. Wei, Z. Lu, Y. Zhang, J. Wu, X. Huang et al.: Nat. Biotechnol., 36, 324 (2018b).
53. 53) N. M. Gaudelli, A. C. Komor, H. A. Rees, M. S. Packer, A. H. Badran, D. I. Bryson & D. R. Liu: Nature, 551, 464 (2017).
54. 54) K. Hua, X. Tao, F. Yuan, D. Wang & J. K. Zhu: Mol. Plant, 11, 627 (2018).
55. 55) B. C. Kang, J. Y. Yun, S. T. Kim, Y. Shin, J. Ryu, M. Choi, J. W. Woo & J. S. Kim: Nat. Plants, (2018).
56. 56) C. Li, Y. Zong, Y. Wang, S. Jin, D. Zhang, Q. Song, R. Zhang & C. Gao: Genome Biol., 19, 59 (2018a).
57. 57) F. Yan, Y. Kuang, B. Ren, J. Wang, D. Zhang, H. Lin, B. Yang, X. Zhou & H. Zhou: Mol. Plant, 11, 631 (2018).
58. 58) B. P. Kleinstiver, M. S. Prew, S. Q. Tsai, V. V. Topkar, N. T. Nguyen, Z. Zheng, A. P. W. Gonzales, Z. Li, R. T. Peterson, J.-R. J. Yeh et al.: Nature, 523, 481 (2015b).
59. 59) C. Anders, K. Bargsten & M. Jinek: Mol. Cell, 61, 895 (2016).
60. 60) S. Hirano, H. Nishimasu, R. Ishitani & O. Nureki: Mol. Cell, 61, 886 (2016b).
61. 61) J. H. Hu, S. M. Miller, M. H. Geurts, W. Tang, L. Chen, N. Sun, C. M. Zeina, X. Gao, H. A. Rees, Z. Lin et al.: Nature, 556, 57 (2018).
62. 62) Nishimasu H, Shi X, Ishiguro S, Gao L, Hirano S, Okazaki S, Noda T, Abudayyeh OO, Gootenberg JS, Mori H, Oura S, Holmes B, Tanaka M, Seki M, Hirano H, Aburatani H, Ishitani R, Ikawa M, Yachie N, Zhang F, Nureki O: Science, 361, 1259 (2018).
63. 63) M. Mikami, S. Toki & M. Endo: Plant Mol. Biol., 88, 561 (2015).
64. 64) Y. Osakabe, T. Watanabe, S. S. Sugano, R. Ueta, R. Ishihara, K. Shinozaki & K. Osakabe: Sci. Rep., 6, 26685 (2016).
65. 65) M. P. Zafra, E. M. Schatoff, A. Katti, M. Foronda, M. Breinig, A. Y. Schweitzer, A. Simon, T. Han, S. Goswami, E. Montgomery et al.: Nat. Biotechnol., (2018).
66. 66) A. Nishizawa-Yokoi, M. Endo, N. Ohtsuki, H. Saika & S. Toki: Plant J., 81, 160 (2015a).
67. 67) A. Nishizawa-Yokoi, S. Nonaka, K. Osakabe, H. Saika & S. Toki: Plant Physiol., 169, 362 (2015b).
68. 68) M. Endo, M. Mikami & S. Toki: Plant Physiol., 170, 667 (2016b).
69. 69) A. Nishizawa-Yokoi, H. Saika & S. Toki: Methods Mol. Biol., 1469, 137 (2016).
70. 70) D. Paquet, D. Kwart, A. Chen, A. Sproul, S. Jacob, S. Teo, K. M. Olsen, A. Gregg, S. Noggle & M. Tessier-Lavigne: Nature, 533, 125 (2016).
71. 71) V. T. Chu, T. Weber, B. Wefers, W. Wurst, S. Sander, K. Rajewsky & R. Kuhn: Nat. Biotechnol., 33, 543 (2015).
72. 72) T. Maruyama, S. K. Dougan, M. C. Truttmann, A. M. Bilate, J. R. Ingram & H. L. Ploegh: Nat. Biotechnol., 33, 538 (2015).
73. 73) G. Li, X. Zhang, C. Zhong, J. Mo, R. Quan, J. Yang, D. Liu, Z. Li, H. Yang & Z. Wu: Sci. Rep., 7, 8943 (2017).
74. 74) A. J. Pierce, P. Hu, M. Han, N. Ellis & M. Jasin: Genes Dev., 15, 3237 (2001).
75. 75) F. A. Ran, P. D. Hsu, C.-Y. Lin, J. S. Gootenberg, S. Konermann, A. E. Trevino, D. A. Scott, A. Inoue, S. Matoba, Y. Zhang et al.: Cell, 154, 1380 (2013).
76. 76) S. Schiml, F. Fauser & H. Puchta: Plant J., 80, 1139 (2014).
77. 77) M. Charpentier, A. H. Y. Khedher, S. Menoret, A. Brion, K. Lamribet, E. Dardillac, C. Boix, L. Perrouault, L. Tesson, S. Geny et al.: Nat. Commun., 9, 1133 (2018).

農芸化学@HighSchool

沖縄産植物に含まれる紫外線吸収物質の活用  /  岸本 玲奈, 下門 あいか, 仲尾 優希, 糸洲 永李子, 野口 朱里

Page. 769 - 771 (published date : 2018年10月20日)

概要原稿

リファレンス

本研究は，日本農芸化学会2018年度大会（開催地：名城大学，名古屋）の「ジュニア農芸化学会」で発表されたものである．沖縄県は多くの特産品が存在することはよく知られているが，本研究はその気候の特性である紫外線の強さと，植物の性質を鑑み，ベニイモの皮成分に着目した．ベニイモの皮から紫外線吸収物質を抽出・精製し，物質の特性，安定性を調べ，さらに日焼け止めの作製を行い，その効果を化学的に解析し，使用者へのアンケートを同時に行うことで実用化に向けた試みを行った．この一連の研究から新たな沖縄の特産品が産出されることが期待される．

1. 1) 野口朱里，糸州永李子，山中結有，岸本玲奈，宮城桃奈，下門あいか：植物に含まれる紫外線吸収物質の探索 第57回沖縄県生徒科学賞作品展，2016.
2. 2) 山田恭正，：ニューフードインダストリー，54, 36 (2012)

付録

和文誌編集委員  / 

Page. 0 - 0 (published date : 2018年10月20日)

概要原稿

リファレンス