全文PDF :
英文要旨および目次PDF :

巻頭言

分析機器と「見える化」  /  松本 清

Page. 581 - 581 (published date : 2017年8月20日)

冒頭文

リファレンス

近年，「見える化」という言葉がいろいろな分野で使われ重要視されています．この言葉はもともとビジネスの世界において，日常業務の改善や効率化を目的とした業務内容やプロセスを定量化・ビジュアル化する試みとして使われ始めたようです．

 

今日の話題

植物色素ベタレイン―分布，生合成および生理機能  /  崎浜 靖子

Page. 582 - 584 (published date : 2017年8月20日)

概要原稿

リファレンス

“アカビート（ビートレッド）色素”として食品の着色に使用される植物色素ベタレインは，その生理機能をはじめ，特徴的な分布様式，生合成経路など多くの謎に包まれている“ベタレイン”とはどのような化合物なのか，最新の知見をあわせて紹介する．

1. 1) M. I. Khan: Compr. Rev. Food Sci. Food Saf., 15, 316 (2016).
2. 2) Y. Tanaka, N. Sasaki & A. Ohmiya: Plant J., 54, 733 (2008).
3. 3) 作田正明：“植物色素フラボノイド”，武田幸作，齋藤規夫，岩科　司編，文一総合出版，2013, p. 413.
4. 4) G. J. Hatlestad, R. M. Sunnadeniya, N. A. Akhavan, A. Gonzalez, I. L. Goldman, J. M. McGrath & A. M. Lloyd: Nat. Genet., 44, 816 (2012).
5. 5) G. Polturak, D. Breitel, N. Grossman, A. Sarrion-Perdigones, E. Weithorn, M. Pliner, D. Orzaez, A. Granell, I. Rogachev & A. Aharoni: New Phytol., 210, 269 (2016).
6. 6) S. F. Brockington, Y. Yang, F. Gandia-Herrero, S. Covshoff, J. M. Hibberd, R. F. Sage, G. K. S. Wong, M. J. Moore & S. A. Smith: New Phytol., 207, 1170 (2015).
7. 7) Y. Sakihama, M. Maeda, M. Hashimoto, S. Tahara & Y. Hashidoko: Free Radic. Res., 46, 93 (2012).

オリザレキシン生合成における酸化酵素の働き  /  北岡 直樹

Page. 585 - 586 (published date : 2017年8月20日)

概要原稿

リファレンス

イネは多種多様なジテルペノイド型ファイトアレキシンを生合成する．その一種であるオリザレキシンの生合成にかかわると予想されるシトクロムP450と短鎖型脱水素酵素／還元酵素の酵素活性について紹介する．

1. 1) 赤塚尹巳：植物の化学調節，28, 145 (1993).
2. 2) H. Yamane: Biosci. Biotechnol. Biochem., 77, 1141 (2013).
3. 3) 豊増知伸：植物の生長調節，51, 8 (2016).
4. 4) N. Kitaoka, X. Lu, B. Yang & R. J. Peters: Mol. Plant, 8, 6 (2015).
5. 5) 岡田憲典：化学と生物，47, 43 (2009).
6. 6) 宮本皓司，岡田憲典：化学と生物，51, 310 (2013).
7. 7) N. Kitaoka, Y. Wu, J. Zi & R. J. Peters: Plant J., 88, 271 (2016).
8. 8) K. Miyamoto, M. Fujita, M. R. Shenton, S. Akashi, C. Sugawara, A. Sakai, K. Horie, M. Hasegawa, H. Kawaide, W. Mitsuhashi et al.: Plant J., 87, 293 (2016).
9. 9) K. Okada, H. Kawaide, K. Miyamoto, S. Miyazaki, R. Kainuma, H. Kimura, K. Fujiwara, M. Natsume, H. Nojiri, M. Nakajima et al.: Sci. Rep., 6, 25316 (2016).
10. 10) C. Yamamura, E. Mizutan, K. Okada, H. Nakagawa, S. Fukushima, A. Tanaka, S. Maeda, T. Kamakura, H. Yamane, H. Takatsuji et al.: Plant J., 84, 1100 (2015).

地球規模の大気水素循環に重要な役割を果たす鍵微生物群の発見と生理生態学的特性  /  菅野 学

Page. 587 - 589 (published date : 2017年8月20日)

概要原稿

リファレンス

大気濃度レベルの水素を酸化可能な新規なヒドロゲナーゼをもつ放線菌群が広く植物に共生することを明らかとした．本稿では，高親和性水素酸化細菌の生態分布や生理特性に関する最新の知見を紹介する．

1. 1) T. K. Tromp, R. L. Shia, M. Allen, J. M. Eiler & Y. L. Yung: Science, 300, 1740 (2003).
2. 2) P. Constant, L. Poissant & R. Villemur: Sci. Total Environ., 407, 1809 (2009).
3. 3) S. Piché-Choquette, J. Tremblay, S. G. Tringe & P. Constant: Peer J, 4, e1782 (2016).
4. 4) P. Constant, L. Poissant & R. Villemur: ISME J., 2, 1066 (2008).
5. 5) P. Constant, S. Chowdhury, L. Hesse, J. Pratscher & R. Conrad: Appl. Environ. Microbiol., 77, 6027 (2011).
6. 6) C. Greening, A. Biswas, C. R. Carere, C. J. Jackson, M. C. Taylor, M. B. Stott, G. M. Cook & S. E. Morales: ISME J., 10, 761 (2016).
7. 7) C. Greening, C. R. Carere, R. Rushton-Green, L. K. Harold, K. Hards, M. C. Taylor, S. E. Morales, M. B. Stott & G. M. Cook: Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 112, 10497 (2015).
8. 8) S. Mohammadi, A. Pol, T. A. van Alen, M. S. M. Jetten & H. J. M. Op den Camp: ISME J., 11, 945 (2016).
9. 9) J. C. McFarlane: Environ. Exp. Bot., 18, 131 (1978).
10. 10) M. Ichimasa, M. Suzuki, H. Obayashi, Y. Sakuma & Y. Ichimasa: J. Radiat. Res., 40, 243 (1999).
11. 11) S. Compant, C. Clément & A. Sessitsch: Soil Biol. Biochem., 42, 669 A (2010).
12. 12) M. Kanno, P. Constant, H. Tamaki & Y. Kamagata: Environ. Microbiol., 18, 2495 (2016).
13. 13) P. Constant, S. Chowdhury, J. Pratscher & R. Conrad: Environ. Microbiol., 12, 821 (2010).
14. 14) L. K. Meredith, D. Rao, T. Bosak, V. Klepac-Ceraj, K. R. Tada, C. M. Hansel, S. Ono & R. G. Prinn: Environ. Microbiol. Rep., 6, 226 (2013).
15. 15) M. Berney & G. M. Cook: PLoS ONE, 5, e8614 (2010).
16. 16) Q. Liot & P. Constant: Microbiology Open, 5, 47 (2015).

植物免疫における活性酸素生成誘導のしくみ  /  安達 広明, 吉岡 博文

Page. 590 - 592 (published date : 2017年8月20日)

概要原稿

リファレンス

植物が病原菌にさらされると，NADPHオキシダーゼであるRBOHによって植物免疫シグナル分子として機能する活性酸素が生産される．本稿ではRBOHの制御メカニズムに関して，著者らの研究を含めた最新の動向を紹介する．

1. 1) H. Adachi & H. Yoshioka: Brief. Funct. Genomics, 14, 253 (2015).
2. 2) H. Yoshioka, N. Numata, K. Nakajima, S. Katou, K. Kawakita, O. Rowland, J. D. G. Jones & N. Doke: Plant Cell, 15, 706 (2003).
3. 3) S. Asai, K. Ohta & H. Yoshioka: Plant Cell, 20, 1390 (2008).
4. 4) H. Adachi, T. Nakano, N. Miyagawa, N. Ishihama, M. Yoshioka, Y. Katou, T. Yaeno, K. Shirasu & H. Yoshioka: Plant Cell, 27, 2645 (2015).
5. 5) N. Ishihama, R. Yamada, M. Yoshioka, S. Katou & H. Yoshioka: Plant Cell, 23, 1153 (2011).
6. 6) N. Ishihama & H. Yoshioka: Curr. Opin. Plant Biol., 15, 431 (2012).
7. 7) J. Morales, Y. Kadota, C. Zipfel, A. Molina & M. A. Torres: J. Exp. Bot., 67, 1663 (2016).
8. 8) Y. Kadota, J. Sklenar, P. Derbyshire, L. Stransfeld, S. Asai, V. Ntoukakis, J. D. G. Jones, K. Shirasu, F. Menke, A. Jones et al.: Mol. Cell, 54, 43 (2014).
9. 9) M. Kobayashi, I. Ohura, K. Kawakita, N. Yokota, M. Fujiwara, K. Shimamoto, N. Doke & H. Yoshioka: Plant Cell, 19, 1065 (2007).
10. 10) F. de la Torre, E. Gutiérrez-Beltrán, Y. Pareja-Jaime, S. Chakravarthy, G. B. Martin & O. del Pozo: Plant Cell, 25, 2748 (2013).

和食のサイエンス―フードメタボロミクスによる展開  /  飯島 陽子

Page. 593 - 595 (published date : 2017年8月20日)

概要原稿

リファレンス

「和食」がユネスコ無形文化遺産に登録されて以来，その価値が再認識されている．伝統的に食文化として構築されてきた「和食」の質的評価に対し，メタボロミクスという近年進歩が著しい分析技術の活用によって，どれだけ科学的に切り込むことができるのか，その例を紹介する．

1. 1) D. S. Wishart: Trends Food Sci. Technol., 19, 482 (2008).
2. 2) J. M. Cevallos-Cevallos, J. I. Reyes-De-Corcuera, E. Etxeberria, M. D. Danyluk & G. E. Rodrick: Trends Food Sci. Technol., 20, 557 (2009).
3. 3) S. D. Johanningsmeier, G. K. Harris & C. M. Klevorn: Annu. Rev. Food Sci. Technol., 7, 413 (2016).
4. 4) Y. Iijima, Y. Iwasaki, Y. Otagiri, H. Tsugawa, T. Sato, H. Otomo, Y. Sekine & A. Obata: Biosci. Biotechnol. Biochem., 80, 2401 (2016).
5. 5) Y. Iijima, T. Koeduka, H. Suzuki & K. Kubota: Plant Biotechnol., 31, 525 (2014).
6. 6) Y. Masuda, H. Kikuzaki, M. Hisamoto & N. Nakatani: Biofactors, 21, 293 (2004).
7. 7) Unpublished data.
8. 8) Y. Iijima & A. Joh: Food Sci. Technol. Res., 20, 971 (2014).
9. 9) M. Sugimoto, T. Koseki, A. Hirayama, S. Abe, T. Sano, M. Tomita & T. Soga: J. Agric. Food Chem., 58, 374 (2009).
10. 10) L. Tarachiwin, K. Ute, A. Kobayashi & E. Fukusaki: J. Agric. Food Chem., 55, 9330 (2007).
11. 11) S. Yamamoto, T. Bamba, A. Sano, Y. Kodama, M. Imamura, A. Obata & E. Fukusaki: J. Agric. Food Chem., 114, 170 (2012).

解説

腸管IgA抗体による腸内細菌制御のメカニズム  /  臼井 文人, 新藏 礼子

Page. 596 - 601 (published date : 2017年8月20日)

概要原稿

リファレンス

腸管内には多種多様な細菌が常に生息し，通常，宿主と平和的な共生関係を築いている．しかし，この共生関係が崩れると，炎症性腸疾患や肥満，糖尿病をはじめとする生活習慣病，大腸がんなど各種疾患の発症につながるため，腸内環境を恒常的に維持することは健康維持に重要である．一方，腸管内に分泌されるIgA抗体は粘膜面の病原菌防御だけでなく腸内常在細菌の制御にも重要であり，それらの共生関係の維持にも極めて重要であると考えられる．しかし，具体的にIgA抗体が腸内細菌をどのように認識し制御するかは明らかになってはいなかった．そこで今回，私たちはマウスの腸管由来モノクローナルIgA抗体を単離して，腸管IgA抗体による腸内細菌制御のメカニズムの一部を明らかにした．

1. 1) C. N. Bensussan & G. V. Routhian: Nat. Rev. Immunol., 10, 735 (2010).
2. 2) L. V. Hooper & A. J. Macpherson: Nat. Rev. Immunol., 10, 159 (2010).
3. 3) J. L. Round & S. K. Mazmanian: Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 107, 12204 (2010).
4. 4) A. G. Jack et al.: Nature, 535, 94 (2016).
5. 5) M. V. Kumar et al.: Science, 328, 228 (2010).
6. 6) P. Brandtzaeg: Front. Immunol., 4, 222 (2013).
7. 7) M. I. Fernandez, T. Pedron, R. Tournebize, J. C. Olivo-Marin, P. J. Sansonetti & A. Phalipon: Immunity, 18, 739 (2003).
8. 8) C. Martinoli, A. Chiavelli & M. Rescigno: Immunity, 27, 975 (2007).
9. 9) S. Boullier, M. Tanguy, K. A. Kadaoui, C. Caubet, P. Sansonetti, B. Corthésy & A. Phalipon: J. Immunol., 183, 5879 (2009).
10. 10) A. Phalopon et al.: Immunity, 17, 107 (2002).
11. 11) A. J. Macpherson & T. Uhr: Science, 303, 1662 (2004).
12. 12) N. W. Palm, M. R. de Zoete, T. W. Cullen, N. A. Barry, J. Stefanowski, L. Hao, P. H. Degnan, J. Hu, I. Peter, W. Zhang et al.: Cell, 158, 1000 (2014).
13. 13) R. Shinkura, S. Ito, N. A. Begum, H. Nagaoka, M. Muramatsu, K. Kinoshita, Y. Sakakibara, H. Hijikata & T. Honjo: Nat. Immunol., 5, 707 (2004).
14. 14) V. T. Ta, H. Nagaoka, N. Catalan, A. Durandy, A. Fischer, K. Imai, S. Nonoyama, J. Tashiro, M. Ikegawa, S. Ito et al.: Nat. Immunol., 4, 843 (2003).
15. 15) M. Wei, R. Shinkura, Y. Doi, M. Maruya, S. Fagarasan & T. Honjo: Nat. Immunol., 12, 264 (2011).
16. 16) S. Fagarasan, M. Muramatsu, K. Suzuki, H. Nagaoka, H. Hiai & T. Honjo: Science, 298, 1424 (2002).
17. 17) S. Okai, F. Usui, S. Yokota, Y. Hori-I, M. Hasegawa, T. Nakamura, M. Kurosawa, S. Okada, K. Yamamoto, E. Nishiyama et al.: Nat. Microbiol., 1, 16103 (2016).
18. 18) J. P. Lasserre, E. Beyne, S. Pyndiah, D. Lapaillerie, S. Claverol & M. Bonneu: Electrophoresis, 27, 3306 (2006).
19. 19) A. J. Link, K. Robison & G. M. Church: Electrophoresis, 18, 1259 (1997).
20. 20) J. H. Weiner & L. Li: Biochim. Biophys. Acta, 1778, 1698 (2008).
21. 21) R. J. Nichols, S. Sen, Y. J. Choo, P. Beltrao, M. Zietek, R. Chaba, S. Lee, K. M. Kazmierczak, K. J. Lee, A. Wong et al.: Cell, 144, 143 (2011).
22. 22) D. Gevers, S. Kugathasan, L. A. Denson, Y. Vázquez-Baeza, W. Van Treuren, B. Ren, E. Schwager, D. Knights, S. J. Song, M. Yassour et al.: Cell Host Microbe, 15, 382 (2014).
23. 23) K. Atarashi, T. Tanoue, K. Oshima, W. Suda, Y. Nagano, H. Nishikawa, S. Fukuda, T. Saito, S. Narushima, K. Hase et al.: Nature, 500, 232 (2013).

花の形づくりを決める遺伝子ネットワーク  /  角谷 侑香, 山口 暢俊, 伊藤 寿朗

Page. 602 - 610 (published date : 2017年8月20日)

概要原稿

リファレンス

1991年に遺伝学的な解析によって，がく，花びら，おしべ，めしべという4つの花器官は3つのクラスの遺伝子の組み合わせ「ABCモデル」によってつくられることが報告された．その後の研究により，これらの3つのABC遺伝子がどの組み合わせではたらくのかを決める分子的なメカニズムが明らかになっている．さらにABC遺伝子がはたらき始めるための上流の仕組み，およびABC遺伝子が制御する多種多様なイベントと複雑な下流のネットワークの一端もわかってきた．この解説では，近年の研究から見えてきたABC遺伝子が花をつくるための仕組みと順序，およびそこから見えてきた今後の課題を述べる．

1. 1) J. L. Bowman, D. R. Smyth & E. M. Meyerowitz: Development, 112, 1 (1991).
2. 2) E. S. Coen & E. M. Meyerowitz: Nature, 353, 31 (1991).
3. 3) Y. Mizukami & H. Ma: Cell, 71, 119 (1992).
4. 4) T. Jack, G. L. Fox & E. M. Meyerowitz: Cell, 76, 703 (1994).
5. 5) B. A. Krizek & E. M. Meyerowitz: Development, 122, 11 (1996).
6. 6) M. F. Yanofsky, H. Ma, J. L. Bowman, G. N. Drews, K. A. Feldmann & E. M. Meyerowitz: Nature, 346, 35 (1990).
7. 7) T. Jack, L. L. Brockman & E. M. Meyerowitz: Cell, 68, 683 (1992).
8. 8) K. Goto & E. M. Meyerowitz: Genes Dev., 8, 1548 (1994).
9. 9) M. A. Mandel, C. Gustafson-Brown, B. Savidge & M. F. Yanofsky: Nature, 360, 273 (1992).
10. 10) The Arabidopsis Genome Initiative: Nature, 408, 796 (2000).
11. 11) J. M. Alonso, A. N. Stepanova, T. J. Leisse, C. J. Kim, H. Chen, P. Shinn, D. K. Stevenson, J. Zimmerman, P. Barajas, R. Cheuk et al.: Science, 301, 653 (2003).
12. 12) S. Pelaz, G. S. Ditta, E. Baumann, E. Wisman & M. F. Yanofsky: Nature, 405, 200 (2000).
13. 13) G. Ditta, A. Pinyopich, P. Robles, S. Pelaz & M. F. Yanofsky: Curr. Biol., 14, 1935 (2004).
14. 14) G. Theissen & H. Saedler: Nature, 409, 469 (2001).
15. 15) G. Theissen: Curr. Opin. Plant Biol., 4, 75 (2001).
16. 16) K. Kaufmann, J. M. Muino, R. Jauregui, C. A. Airoldi, C. Smaczniak, P. Krajewski & G. C. Angenent: PLoS Biol., 7, e1000090 (2009).
17. 17) K. Kaufmann, F. Wellmer, J. M. Muino, T. Ferrier, S. E. Wuest, V. Kumar, A. Serrano-Mislata, F. Madueno, P. Krajewski, E. M. Meyerowitz et al.: Science, 328, 85 (2010).
18. 18) C. Smaczniak, R. G. Immink, J. M. Muino, R. Blanvillain, M. Busscher, J. Busscher-Lange, Q. D. Dinh, S. Liu, A. H. Westphal, S. Boeren et al.: Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 109, 1560 (2012).
19. 19) V. V. Sridhar, A. Surendrarao & Z. Liu: Development, 133, 3159 (2006).
20. 20) V. Gregis, A. Sessa, L. Colombo & M. M. Kater: Plant Cell, 18, 1373 (2006).
21. 21) V. Gregis, A. Sessa, C. Dorca-Fornell & M. M. Kater: Plant J., 60, 626 (2009).
22. 22) X. Bao, R. G. Franks, J. Z. Levin & Z. Liu: Plant Cell, 16, 1478 (2004).
23. 23) C. Gustafson-Brown, B. Savidge & M. F. Yanofsky: Cell, 76, 131 (1994).
24. 24) X. Chen: Science, 303, 2022 (2004).
25. 25) M. J. Aukerman & H. Sakai: Plant Cell, 15, 2730 (2003).
26. 26) H. Wollmann, E. Mica, M. Todesco, J. A. Long & D. Weigel: Development, 137, 3633 (2010).
27. 27) N. T. Krogan, K. Hogan & J. A. Long: Development, 139, 4180 (2012).
28. 28) T. T. Dinh, T. Girke, X. Liu, L. Yant, M. Schmid & X. Chen: Development, 139, 1978 (2012).
29. 29) B. Grigorova, C. Mara, C. Hollender, P. Sijacic, X. Chen & Z. Liu: Development, 138, 2451 (2011).
30. 30) D. S. O'Maoileidigh, E. Graciet & F. Wellmer: New Phytol., 201, 16 (2013).
31. 31) B. Sun & T. Ito: Front. Plant Sci., 6, 17 (2015).
32. 32) D. Weigel, J. Alvarez, D. R. Smyth, M. F. Yanofsky & E. M. Meyerowitz: Cell, 69, 843 (1992).
33. 33) C. Hames, D. Ptchelkine, C. Grimm, E. Thevenon, E. Moyroud, F. Gerard, J. L. Martiel, R. Benlloch, F. Parcy & C. W. Muller: EMBO J., 27, 2628 (2008).
34. 34) C. Liu, H. Chen, H. L. Er, H. M. Soo, P. P. Kumar, J. H. Han, Y. C. Liou & H. Yu: Development, 135, 1481 (2008).
35. 35) N. Yamaguchi, M. F. Wu, C. M. Winter, M. C. Berns, S. Nole-Wilson, A. Yamaguchi, G. Coupland, B. A. Krizek & D. Wagner: Dev. Cell, 24, 271 (2013).
36. 36) F. Parcy, O. Nilsson, M. A. Busch, I. Lee & D. Weigel: Nature, 395, 561 (1998).
37. 37) D. Wagner, R. W. Sablowski & E. M. Meyerowitz: Science, 285, 582 (1999).
38. 38) D. Wagner, F. Wellmer, K. Dilks, D. William, M. R. Smith, P. P. Kumar, J. L. Riechmann, A. J. Greenland & E. M. Meyerowitz: Plant J., 39, 273 (2004).
39. 39) R. Benlloch, M. C. Kim, C. Sayou, E. Thevenon, F. Parcy & O. Nilsson: Plant J., 67, 1094 (2011).
40. 40) C. M. Winter, R. S. Austin, S. Blanvillain-Baufume, M. A. Reback, M. Monniaux, M. F. Wu, Y. Sang, A. Yamaguchi, N. Yamaguchi, J. E. Parker et al.: Dev. Cell, 20, 430 (2011).
41. 41) E. Moyroud, E. G. Minguet, F. Ott, L. Yant, D. Pose, M. Monniaux, S. Blanchet, O. Bastien, E. Thevenon, D. Weigel et al.: Plant Cell, 23, 1293 (2011).
42. 42) C. Sayou, M. Monniaux, M. H. Nanao, E. Moyroud, S. F. Brockington, E. Thevenon, H. Chahtane, N. Warthmann, M. Melkonian, Y. Zhang et al.: Science, 343, 645 (2014).
43. 43) J. O. Brunkard, A. M. Runkel & P. C. Zambryski: Science, 347, 621 (2015).
44. 44) D. A. William, Y. Su, M. R. Smith, M. Lu, D. A. Baldwin & D. Wagner: Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 101, 1775 (2004).
45. 45) L. A. Saddic, B. Huvermann, S. Bezhani, Y. Su, C. M. Winter, C. S. Kwon, R. P. Collum & D. Wagner: Development, 133, 1673 (2006).
46. 46) J. J. Pastore, A. Limpuangthip, N. Yamaguchi, M. F. Wu, Y. Sang, S. K. Han, L. Malaspina, N. Chavdaroff, A. Yamaguchi & D. Wagner: Development, 138, 3189 (2011).
47. 47) N. Yamaguchi, C. M. Winter, M. F. Wu, Y. Kanno, A. Yamaguchi, M. Seo & D. Wagner: Science, 344, 638 (2014).
48. 48) I. Lee, D. S. Wolfe, O. Nilsson & D. Weigel: Curr. Biol., 7, 95 (1997).
49. 49) D. Wagner & E. M. Meyerowitz: Curr. Biol., 12, 85 (2002).
50. 50) J. Goodrich, P. Puangsomlee, M. Martin, D. Long, E. M. Meyerowitz & G. Coupland: Nature, 386, 44 (1997).
51. 51) J. Xiao & D. Wagner: Curr. Opin. Plant Biol., 23, 15 (2015).
52. 52) M. F. Wu, Y. Sang, S. Bezhani, N. Yamaguchi, S. K. Han, Z. Li, Y. Su, T. L. Slewinski & D. Wagner: Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 109, 3576 (2012).
53. 53) E. Chae, Q. Tan, T. A. Hill & V. F. Irish: Development, 135, 1235 (2008).
54. 54) D. Zhao, Q. Yu, M. Chen & H. Ma: Development, 128, 2735 (2001).
55. 55) M. A. Busch, K. Bomblies & D. Weigel: Science, 285, 585 (1999).
56. 56) M. Lenhard, A. Bohnert, G. Jurgens & T. Laux: Cell, 105, 805 (2001).
57. 57) J. U. Lohmann, R. L. Hong, M. Hobe, M. A. Busch, F. Parcy, R. Simon & D. Weigel: Cell, 105, 793 (2001).
58. 58) K. F. Mayer, H. Schoof, A. Haecker, M. Lenhard, G. Jurgens & T. Laux: Cell, 95, 805 (1998).
59. 59) M. F. Yanofsky, H. Ma, J. L. Bowman, G. N. Drews, K. A. Feldmann & E. M. Meyerowitz: Nature, 346, 35 (1990).
60. 60) X. Wu, J. R. Dinneny, K. M. Crawford, Y. Rhee, V. Citovsky, P. C. Zambryski & D. Weigel: Development, 130, 3735 (2003).
61. 61) R. K. Yadav, M. Perales, J. Gruel, T. Girke, H. Jonsson & G. V. Reddy: Genes Dev., 25, 2025 (2011).
62. 62) A. T. Maier, S. Stehling-Sun, H. Wollmann, M. Demar, R. L. Hong, S. Haubeiss, D. Weigel & J. U. Lohmann: Development, 136, 1613 (2009).
63. 63) P. Shore & A. D. Scharrocks: Eur. J. Biochem., 229, 1 (1995).
64. 64) B. L. Black & E. N. Olson: Annu. Rev. Cell Dev. Biol., 14, 167 (1998).
65. 65) S. Puranik, S. Acajjaoui, S. Conn, L. Costa, V. Conn, A. Vial, R. Marcellin, R. Melzer, E. Brown, D. Hart et al.: Plant Cell, 26, 3603 (2014).
66. 66) M. Egea-Cortines, H. Saedler & H. Sommer: EMBO J., 18, 5370 (1999).
67. 67) H. Y. Fan, Y. Hu, M. Tudor & H. Ma: Plant J., 12, 999 (1997).
68. 68) T. Honma & K. Goto: Nature, 409, 525 (2001).
69. 69) R. G. Immink, I. A. Tonaco, S. de Folter, A. Shchennikova, A. D. van Dijk, J. Busscher-Lange, J. W. Borst & G. C. Angenent: Genome Biol., 10, R24 (2009).
70. 70) D. Wagner & E. M. Meyerowitz: Curr. Biol., 12, 85 (2002).
71. 71) J. Ogas, S. Kaufmann, J. Henderson & C. Somerville: Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 96, 13839 (1999).
72. 72) F. Lu, X. Cui, S. Zhang, T. Jenuwein & X. Cao: Nat. Genet., 43, 715 (2011).
73. 73) X. Cui, F. Lu, Q. Qiu, B. Zhou, L. Gu, S. Zhang, Y. Kang, X. Cui, X. Ma, Q. Yao et al.: Nat. Genet., 48, 694 (2016).
74. 74) R. W. Sablowski & E. M. Meyerowitz: Cell, 92, 93 (1998).
75. 75) T. Ito, F. Wellmer, H. Yu, P. Das, N. Ito, M. Alves-Ferreira, J. L. Riechmann & E. M. Meyerowitz: Nature, 430, 356 (2004).
76. 76) T. Ito, K. H. Ng, T. S. Lim, H. Yu & E. M. Meyerowitz: Plant Cell, 19, 3516 (2007).
77. 77) C. D. Mara & V. F. Irish: Plant Physiol., 147, 707 (2008).
78. 78) C. D. Mara, T. Huang & V. F. Irish: Plant Cell, 22, 690 (2010).
79. 79) L. Yant, J. Mathieu, T. T. Dinh, F. Ott, C. Lanz, H. Wollmann, X. Chen & M. Schmid: Plant Cell, 22, 2156 (2010).
80. 80) S. E. Wuest, D. S. O’Maoileidigh, L. Rae, K. Kwasniewska, A. Raganelli, K. Hanczaryk, A. J. Lohan, B. Loftus, E. Graciet & F. Wellmer: Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 109, 13452 (2012).
81. 81) C. Liu, Z. W. Teo, Y. Bi, S. Song, W. Xi, X. Yang, Z. Yin & H. Yu: Dev. Cell, 24, 612 (2013).
82. 82) C. M. Winter, N. Yamguchi, M. F. Wu & D. Wagner: Physiol. Plant., 155, 55 (2015).
83. 83) Y. Han, H. Yang & Y. Jiao: Front. Plant Sci., 5, 669 (2014).
84. 84) D. S. O’Maoileidigh, S. E. Wuest, L. Rae, A. Raganelli, P. T. Ryan, K. Kwasniewska, P. Das, A. J. Lohan, B. Loftus, E. Graciet et al.: Plant Cell, 25, 2482 (2013).
85. 85) X. Liu, T. T. Dinh, D. Li, B. Shi, Y. Li, X. Cao, L. Guo, Y. Pan, Y. Jiao & X. Chen: Plant J., 80, 629 (2014).
86. 86) Z. Huang, T. Shi, B. Zheng, R. E. Yumul, X. Liu, C. You, Z. Gao, L. Xiao & X. Chen: New Phytol., DOI: 10.1111/nph.14151 (2016).
87. 87) C. Gomez-Mena, S. de Folter, M. M. Costa, G. C. Angenent & R. Sablowski: Development, 132, 429 (2005).
88. 88) B. Sun, Y. Xu, K. H. Ng & T. Ito: Genes Dev., 23, 1791 (2009).
89. 89) B. Sun, L. S. Looi, S. Guo, Z. He, E. S. Gan, J. Huang, Y. Xu, W. Y. Wee & T. Ito: Science, 343, 1248559 (2014).

特殊ポリケチドライブラリの創生を目指して  /  湯澤 賢

Page. 611 - 616 (published date : 2017年8月20日)

概要原稿

リファレンス

タイプIモジュラーポリケチド合成酵素（モジュラーPKS）は，極めて多様な構造の化合物を合成するという特性から，優れた“天然の化学工場”と言える．モジュラーPKSはアシルCoAを基質として利用するポリメラーゼであり，さまざまなアシルCoAを順次縮合することにより，一般にポリケチドと総称されるさまざまな化合物を合成する．最近，基質となるアシルCoAの種類がタンパク質合成におけるアミノ酸のそれに匹敵することが明らかになった．これら多様なアシルCoAを自在に縮合することができれば，合成しうる化合物の種類は天文学的な数になる．本稿では，その鍵となるモジュラーPKSの基質特異性のリプログラミングに関する最新の研究成果を概説する．

1. 1) D. J. Newman & G. M. Cragg: J. Nat. Prod., 75, 311 (2012).
2. 2) D. J. Payne, M. N. Gwynn, D. J. Holmes & D. L. Pompliano: Nat. Rev. Drug Discov., 6, 29 (2007).
3. 3) A. L. Harvey, R. Edrada-Ebel & R. J. Quinn: Nat. Rev. Drug Discov., 14, 111 (2015).
4. 4) S. Donadio, M. J. Staver, J. B. McAlpine, S. J. Swanson & L. Katz: Science, 252, 675 (1991).
5. 5) L. Zhang, T. Hashimoto, B. Qin, J. Hashimoto, I. Kozone, T. Kawahara, M. Okada, T. Awakawa, T. Ito, Y. Asakawa et al.: Angew. Chem. Int. Ed. Engl., 56, 1740 (2017).
6. 6) J. Gonzalez-Lergier, L. J. Broadbelt & V. Hatzimanikatis: J. Am. Chem. Soc., 127, 9930 (2005).
7. 7) M. Oliynyk, M. J. B. Brown, J. Cortes, J. Staunton & P. F. Leadlay: Chem. Biol., 3, 833 (1996).
8. 8) C. D. Reeves, S. Murli, G. W. Ashley, M. Piagentini, C. R. Hutchinson & R. McDaniel: Biochemistry, 40, 15464 (2001).
9. 9) P. Kumar, A. T. Koppisch, D. E. Cane & C. Khosla: J. Am. Chem. Soc., 125, 14307 (2003).
10. 10) L. Liu, A. Thamchaipenet, H. Fu, M. Betlach & G. Ashley: J. Am. Chem. Soc., 119, 10553 (1997).
11. 11) X. Ruan, A. Pereda, D. L. Stassi, D. Zeidner, R. G. Summers, M. Jackson, A. Shivakumar, S. Kakavas, M. J. Staver, S. Donadio et al.: J. Bacteriol., 179, 6416 (1997).
12. 12) D. L. Stassi, S. J. Kakavas, K. A. Reynolds, G. Gunawardana, S. Swanson, D. Zeidner, M. Jackson, H. Liu, A. Buko & L. Katz: Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 95, 7305 (1998).
13. 13) J. Lau, H. Fu, D. E. Cane & C. Khosla: Biochemistry, 38, 1643 (1999).
14. 14) R. McDaniel, A. Thamchaipenet, C. Gustafsson, H. Fu, M. Betlach, M. Betlach & G. Ashley: Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 96, 1846 (1999).
15. 15) K. Patel, M. Piagentini, A. Rascher, Z. Q. Tian, G. O. Buchanan, R. Regentin, Z. Hu, C. R. Hutchinson & R. McDaniel: Chem. Biol., 11, 1625 (2004).
16. 16) H. Petkovic, A. Sandmann, I. R. Challis, H. J. Hecht, B. Silakowski, L. Low, N. Beeston, E. Kuscer, J. Garcia-Bernardo, P. F. Leadlay et al.: Org. Biomol. Chem., 6, 500 (2008).
17. 17) S. Yuzawa, K. Deng, G. Wang, E. E. Baidoo, T. R. Northen, P. D. Adams, L. Katz & J. D. Keasling: ACS Synth. Biol., 6, 139 (2017).
18. 18) C. Khosla, Y. Tang, A. Y. Chen, N. A. Schnarr & D. E. Cane: Annu. Rev. Biochem., 76, 195 (2007).
19. 19) T. P. Stinear, A. Mve-Obiang, P. L. C. Small, W. Frigui, M. J. Pryor, R. Brosch, G. A. Jenkin, P. D. R. Johnson, J. K. Davies, R. E. Lee et al.: Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 101, 1345 (2004).
20. 20) J. Wu, K. Kinoshita, C. Khosla & D. E. Cane: Biochemistry, 43, 16301 (2004).
21. 21) C. A. Dejong, G. M. Chen, H. Li, C. W. Johnston, M. R. Edwards, P. N. Rees, M. A. Skinnider, A. L. Webster & N. A. Magarvey: Nat. Chem. Biol., 12, 1007 (2016).
22. 22) J. R. Doroghazi, J. C. Albright, A. W. Goering, K. S. Ju, R. R. Haines, K. A. Tchalukov, D. P. Labeda, N. L. Kelleher & W. W. Metcalf: Nat. Chem. Biol., 10, 963 (2014).
23. 23) S. R. Vartoukian, R. M. Palmer & W. G. Wade: FEMS Microbiol. Lett., 309, 1 (2010).
24. 24) P. J. Rutledge & G. L. Challis: Nat. Rev. Microbiol., 13, 509 (2015).

酵母に見いだした一酸化窒素（NO）の合成制御機構と生理機能  /  那須野 亮, 吉川 雄樹, 高木 博史

Page. 617 - 623 (published date : 2017年8月20日)

概要原稿

リファレンス

一酸化窒素（NO）は拡散性のフリーラジカルであり，生体内において重要なシグナル分子として機能する⁽¹⁾．哺乳類の細胞内でNO合成酵素（NOS）によってアルギニンと酸素から合成されるNOは，主に医学的な観点からその生理機能が盛んに研究されてきた⁽²⁾．その後，哺乳類以外に植物や細菌など多くの生物種においてNOの生理機能が明らかにされつつあるが，高等生物のモデル生物として，また種々の発酵化学産業において重要な酵母に関しては，ゲノム上に哺乳類型NOSのオルソログ遺伝子が保存されておらず，解析は進んでいなかった．本稿では，酵母に見いだしたNOS様活性とその制御機構，およびNOの生理機能について，筆者らの最新の研究成果を交えながら解説する．

1. 1) T. A. Heinrich, R. S. da Silva, K. M. Miranda, C. H. Switzer, D. A. Wink & J. M. Fukuto: Br. J. Pharmacol., 169, 1417 (2013).
2. 2) J. Santolini: J. Inorg. Biochem., 105, 127 (2011).
3. 3) S. H. Francis, J. L. Busch, J. D. Corbin & D. Sibley: Pharmacol. Rev., 62, 525 (2010).
4. 4) D. A. Wink, H. B. Hines, R. Y. Cheng, C. H. Switzer, W. Flores-Santana, M. P. Vitek, L. A. Ridnour & C. A. Colton: J. Leukoc. Biol., 89, 873 (2011).
5. 5) S. Takahashi & H. Yamasaki: FEBS Lett., 512, 145 (2002).
6. 6) M. H. Siddiqui, M. H. Al-Whaibi & M. O. Basalah: Protoplasma, 248, 447 (2011).
7. 7) K. Shatalin, I. Gusarov, E. Avetissova, Y. Shatalina, L. E. McQuade, S. J. Lippard & E. Nudler: Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 105, 1009 (2008).
8. 8) B. A. Patel, M. Moreau, J. Widom, H. Chen, L. Yin, Y. Hua & B. R. Crane: Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 106, 18183 (2009).
9. 9) R. Radi: Acc. Chem. Res., 46, 550 (2013).
10. 10) T. Sawa, M. H. Zaki, T. Okamoto, T. Akuta, Y. Tokutomi, S. Kim-Mitsuyama, H. Ihara, A. Kobayashi, M. Yamamoto, S. Fujii et al.: Nat. Chem. Biol., 3, 727 (2007).
11. 11) L. M. Baker, P. R. Baker, F. Golin-Bisello, F. J. Schopfer, M. Fink, S. R. Woodcock, B. P. Branchaud, R. Radi & B. A. Freeman: J. Biol. Chem., 282, 31085 (2007).
12. 12) U. Förstermann & W. C. Sessa: Eur. Heart J., 33, 829, 837a (2012).
13. 13) I. Gusarov, M. Starodubtseva, Z. Q. Wang, L. McQuade, S. J. Lippard, D. J. Stuehr & E. Nudler: J. Biol. Chem., 283, 13140 (2008).
14. 14) N. J. Watmough, G. Butland, M. R. Cheesman, J. W. Moir, D. J. Richardson & S. Spiro: Biochim. Biophys. Acta, 1411, 456 (1999).
15. 15) S. Shiva: Nitric Oxide, 22, 64 (2010).
16. 16) P. R. Castello, P. S. David, T. Mcclure, Z. Crook & R. O. Poyton: Cell Metab., 3, 277 (2006).
17. 17) J. M. Fukuto, S. J. Carrington, D. J. Tantillo, J. G. Harrison, L. J. Ignarro, B. A. Freeman, A. Chen & D. A. Wink: Chem. Res. Toxicol., 25, 769 (2012).
18. 18) P. R. Gardner, A. M. Gardner, L. A. Martin & A. L. Salzman: Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 95, 10378 (1998).
19. 19) R. I. Astuti, R. Nasuno & H. Takagi: Appl. Microbiol. Biotechnol., 100, 9483 (2016).
20. 20) S. Zhou, T. Narukami, S. Masuo, M. Shimizu, T. Fujita, Y. Doi, Y. Kamimura & N. Takaya: Nat. Chem. Biol., 9, 657 (2013).
21. 21) R. N. Kanadia, W. N. Kuo, M. Mcnabb & A. Botchway: Biochem. Mol. Biol. Int., 45, 1081 (1998).
22. 22) B. Almeida, S. Buttner, S. Ohlmeier, A. Silva, A. Mesquita, B. Sampaio-Marques, N. S. Osório, A. Kollau, B. Mayer, C. Leão et al.: J. Cell Sci., 120, 3279 (2007).
23. 23) J. W. Kang, N. Y. Lee, K. C. Cho, M. Y. Lee, D. Y. Choi, S. H. Park & K. P. Kim: Proteomics, 15, 580 (2015).
24. 24) C. Kig & G. Temizkan: Protoplasma, 238, 59 (2009).
25. 25) A. Nishimura, N. Kawahara & H. Takagi: Biochem. Biophys. Res. Commun., 430, 137 (2013).
26. 26) Y. Yoshikawa, R. Nasuno, N. Kawahara, A. Nishimura, D. Watanabe & H. Takagi: Nitric Oxide, 57, 85 (2016).
27. 27) D. J. Netz, M. Stümpfig, C. Doré, U. Mühlenhoff, A. J. Pierik & R. Lill: Nat. Chem. Biol., 6, 758 (2010).
28. 28) L. Vernis, C. Facca, E. Delagoutte, N. Soler, R. Chanet, B. Guiard, G. Faye & G. Baldacci: PLoS ONE, 4, e4376 (2009).
29. 29) N. Soler, E. Delagoutte, S. Miron, C. Facca, D. Baïlle, B. d’Autreaux, G. Craescu, Y. M. Frapart, D. Mansuy, G. Baldacci et al.: Mol. Microbiol., 82, 54 (2011).
30. 30) R. Nasuno, M. Aitoku, Y. Manago, A. Nishimura, Y. Sasano & H. Takagi: PLOS ONE, 9, e113788 (2014).
31. 31) J. F. Davidson, B. Whyte, P. H. Bissinger & R. H. Schiestl: Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 93, 5116 (1996).
32. 32) Z. Zhu, S. Labbé, M. M. Peña & D. J. Thiele: J. Biol. Chem., 273, 1277 (1998).
33. 33) K. R. Brown, G. L. Keller, I. J. Pickering, H. H. Harris, G. N. George & D. R. Winge: Biochemistry, 41, 6469 (2002).
34. 34) L. T. Jensen & D. R. Winge: EMBO J., 17, 5400 (1998).
35. 35) R. I. Astuti, D. Watanabe & H. Takagi: Nitric Oxide, 52, 29 (2016).
36. 36) W. C. Liu, H. M. Yuan, Y. H. Li & Y. T. Lu: FEMS Yeast Res., 15, fov051 (2015).
37. 37) Y. Sasano, Y. Haitani, K. Hashida, I. Ohtsu, J. Shima & H. Takagi: Microb. Cell Fact., 11, 40 (2012).

植物の重力屈性の分子メカニズム  /  古谷 将彦, 西村 岳志, 森田（寺尾） 美代

Page. 624 - 630 (published date : 2017年8月20日)

概要原稿

リファレンス

植物は生活環のほとんどで移動することはないが，「運動」する．さまざまな植物の運動の中でも「屈性」という成長運動は，進化論で有名なDarwinなど多くの研究者の興味をひ引いてきた，植物生理学の課題である．屈性の特徴は，植物が光，重力，水分，接触などの刺激の方向を認識したうえで成長方向を変化させる，という点にある．屈性は，刺激受容，細胞内シグナル伝達，細胞間シグナル伝達，器官屈曲の順に反応が進むと考えられる．後に紹介するが，細胞間シグナル伝達や器官屈曲とオーキシンとの関連性は，近年分子・細胞レベルの研究が進んでいる．本稿では重力屈性を中心に，最新の知見を概説する．また最後に，植物の側方器官が重力を指標に一定の角度を保って成長をする傾斜重力屈性と呼ばれる現象についての解説も加える．

1. 1) F. D. Sack: Int. Rev. Cytol., 127, 193 (1991).
2. 2) M. T. Moirta: Annu. Rev. Plant Biol., 61, 706 (2010).
3. 3) M. P. Staves: Planta, 203(Suppl. 1), S79 (1997).
4. 4) 森田（寺尾）美代，橋口泰子：細胞工学，30, 137 (2011).
5. 5) G. Perbal & D. Driss-Ecole: Trends Plant Sci., 8, 498 (2003).
6. 6) V. Legue, E. Blancaflor, C. Wymer, G. Perbal, D. Fantin & S. Gilroy: Plant Physiol., 11, 789 (1997).
7. 7) H. Chauvet, O. Puliquen, Y. Forterre, V. Legue & B. Moulia: Sci. Rep., 6, 35431 (2016).
8. 8) J. M. L. Selker & A. Sievers: Am. J. Bot., 74, 1863 (1987).
9. 9) K. Philippar, I. Fuchs, H. Luthen, S. Hoth, C. S. Bauer, K. Haga, G. Thiel, K. Ljung, G. Sandberg, M. Bottger et al.: Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 96, 12186 (1999).
10. 10) G. Brunoud, D. M. Wells, M. Oliva, A. Larrieu, V. Mirabet, A. H. Burrow, T. Beeckman, S. Kepinski, J. Traas, M. J. Bennett et al.: Nature, 482, 103 (2012).
11. 11) C. A. Esmon, A. G. Tinsley, K. Ljung, G. Sandberg, L. B. Hearne & E. Liscum: Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 103, 236 (2006).
12. 12) M. Taniguchi, M. Nakamura, M. Tasaka & M. T. Morita: Plant Signal. Behav., 9, e29570 (2014).
13. 13) A. Hager: J. Plant Res., 116, 483 (2003).
14. 14) A. K. Spartz, H. Ren, M. Y. Park, K. N. Grandt, S. H. Lee, A. S. Murphy, M. R. Sussman, P. J. Overvoorde & W. M. Gray: Plant Cell, 26, 2129 (2014).
15. 15) M. Fendrych, J. Leung & J. Friml: eLife, 5, e19048 (2016).
16. 16) M. H. M. Goldsmith: Annu. Rev. Plant Physiol., 28, 439 (1977).
17. 17) S. Vanneste & J. Friml: Cell, 136, 1005 (2009).
18. 18) K. Okada, J. Ueda, M. K. Komaki, C. J. Bell & Y. Shimura: Plant Cell, 3, 577 (1991).
19. 19) L. Galweiler, C. Guan, A. Muller, E. Wisman, K. Mendgen, A. Yephremov & K. Palme: Science, 282, 2226 (1998).
20. 20) J. Petrásek, J. Mravec, R. Bouchard, J. J. Blakeslee, M. Abas, D. Seifertová, J. Wisniewska, Z. Tadele, M. Kubes, M. Covanová et al.: Science, 312, 914 (2006).
21. 21) J. Wisniewska, J. Xu, D. Seifertová, P. B. Brewer, K. Ruzicka, I. Blilou, D. Rouquié, E. Benková, B. Scheres & J. Friml: Science, 312, 883 (2006).
22. 22) J. Friml, J. Wisniewska, E. Benková, K. Mendgen & K. Palme: Nature, 415, 806 (2002).
23. 23) H. Rakusová, J. Gallego-Bartolomé, M. Vanstraelen, H. S. Robert, D. Alabadí, M. A. Blázquez, E. Benková & J. Friml: Plant J., 67, 817 (2006).
24. 24) H. Rakusová, M. Abbas, H. Han, S. Song, H. S. Robert & J. Friml: Curr. Biol., 26, 3026 (2016).
25. 25) A. Müller, C. Guan, L. Gälweiler, P. Tänzler, P. Huijser, A. Marchant, G. Parry, M. Bennett, E. Wisman & K. Palme: EMBO J., 17, 6769 (1998).
26. 26) L. Abas, R. Benjamins, N. Malenica, T. Paciorek, J. Wisniewska, J. C. Moulinier-Anzola, T. Sieberer, J. Friml & C. Luschnig: Nat. Cell Biol., 8, 249 (2006).
27. 27) B. R. Harrison & P. H. Masson: Plant J., 53, 380 (2008).
28. 28) M. Zourelidou, B. Absmanner, B. Weller, I. C. R. Barbosa, B. C. Willige, A. Fastner, V. Streit, S. A. Port, J. Colcombet, S. de la Fuente van Bentem et al.: eLife, 3, e02860 (2014).
29. 29) P. Li, Y. Wang, Q. Qian, Z. Fu, M. Wang, D. Zeng, B. Li, X. Wang & J. Li: Cell Res., 17, 402 (2007).
30. 30) Z. Dong, C. Jiang, X. Chen, T. Zhang, L. Ding, W. Song, H. Luo, J. Lai, H. Chen, R. Liu et al.: Plant Physiol., 163, 1306 (2013).
31. 31) T. Yoshihara, E. P. Spalding & M. Iino: Plant J., 74, 267 (2013).
32. 32) L. Ge & R. Chen: Nat. Plants, 2, 16155 (2016).
33. 33) M. R. Rosquete, D. Wangenheim, P. Marhavý, E. Barbez, E. H. K. Stelzer, E. Benková, A. Maizel & J. Kleine-Vehn: Curr. Biol., 23, 817 (2013).
34. 34) M. Taniguchi, M. Furutani, T. Nishimura, M. Nakamura, T. Fushita, K. Iijima, K. Baba, H. Tanaka, M. Toyota, M. Tasaka & M.T. Morita: Plant Cell, in press.
35. 35) J. M. Guseman, K. Webb, C. Srinivasan & C. Dardick: Plant J., (in press).
36. 36) S. Roychoudhry & S. Kepinski: Curr. Opin. Plant Biol., 23, 124 (2015).
37. 37) B. Yu, Z. Lin, H. Li, X. Li, J. Li, Y. Wang, X. Zhang, Z. Zhu, W. Zhai, X. Wang et al.: Plant J., 52, 891 (2007).
38. 38) L. Ku, X. Wei, S. Zhang, J. Zhang, S. Guo & Y. Chen: PLoS ONE, 6, e20621 (2011).
39. 39) C. Dardick, A. Callahan, R. Horn, K. B. Ruiz, T. Zhebentyayeva, C. Hollender, M. Whitaker, A. Abbott & R. Scorza: Plant J., 75, 618 (2013).
40. 40) S. Roychoudhry, M. D. Bianco, M. Kieffer & S. Kepinski: Curr. Biol., 23, 1497 (2013).

セミナー室

リンゴ由来プロシアニジン類の機能評価と機能性表示食品の開発  /  庄司 俊彦

Page. 631 - 636 (published date : 2017年8月20日)

概要原稿

リファレンス

リンゴの主要なポリフェノールであるプロシアニジン類はさまざまな生体調節機能が報告されているが，生体利用性は低く，作用機序には不明な点が残されている．近年，明らかになった腸内細菌などへの影響を介した生体調節機能への影響について解説する．また，リンゴ由来プロシアニジン類を関与成分とする『機能性表示食品』の開発について解説する．

1. 1) A. R. DeCasien, S. A. Williams & J. P. Higham: Ecol. Evol., 1, 0112 (2017).
2. 2) K. He, F. B. Hu, G. A. Colditz, J. E. Manson, W. C. Willett & S. Liu: Int. J. Obes. Relat. Metab. Disord., 28, 1569 (2004).
3. 3) H. C. Hung, K. J. Joshipura, R. Jiang, F. B. Hu, D. Hunter, S. A. Smith-Warner, G. A. Colditz, B. Rosner, D. Spiegelman & W. C. Willett: J. Natl. Cancer Inst., 3, 1577 (2004).
4. 4) S. Liu, J. E. Manson, I. M. Lee, S. R. Cole, C. H. Hennekens, W. C. Willett & J. E. Buring: Am. J. Clin. Nutr., 72, 922 (2000).
5. 5) I. Muraki, F. Imamura, J. E. Manson, F. B. Hu, W. C. Willett, R. M. van Dam & Q. Sun: BMJ, 347, f5001 (2013).
6. 6) C. Manach, A. Scalbert, C. Morand, C. Remesy & L. Jimenez: Am. J. Clin. Nutr., 79, 727 (2004).
7. 7) T. Shoji, S. Masumoto, N. Moriichi, H. Akiyama, T. Kanda, Y. Ohtake & Y. Goda: J. Agric. Food Chem., 8, 884 (2006).
8. 8) T. Shoji, M. Mutsuga, T. Nakamura, T. Kanda, H. Akiyama & Y. Goda: J. Agric. Food Chem., 18, 3806 (2003).
9. 9) M. Ohnishi-Kameyama, A. Yanagida, T. Kanda & T. Nagata: Rapid Commun. Mass Spectrom., 11, 31 (1997).
10. 10) H. Akiyama, Y. Sato, T. Watanabe, M. H. Nagaoka, Y. Yoshioka, T. Shoji, T. Kanda, K. Yamada, M. Totsuka, R. Teshima et al.: FEBS Lett., 15, 4485 (2005).
11. 11) T. Miura, M. Chiba, K. Kasai, H. Nozaka, T. Nakamura, T. Shoji, T. Kanda, Y. Ohtake & T. Sato: Carcinogenesis, 29, 585 (2008).
12. 12) T. Sunagawa, T. Shimizu, T. Kanda, M. Tagashira, M. Sami & T. Shirasawa: Planta Med., 77, 122 (2010).
13. 13) K. Ogura, M. Ogura, T. Shoji, Y. Sato, Y. Tahara, G. Yamano, H. Sato, K. Sugizaki, N. Fujita, H. Tatsuoka et al.: J. Agric. Food Chem., 28, 8857 (2016).
14. 14) Glucose tolerance and mortality: comparison of WHO and American Diabetes Association diagnostic criteria. The DECODE study group. European Diabetes Epidemiology Group. Diabetes Epidemiology: Collaborative analysis of diagnostic criteria in Europe. Lancet, 21, 617 (1999).
15. 15) M. Tominaga, H. Eguchi, H. Manaka, K. Igarashi, T. Kato & A. Sekikawa: Diabetes Care, 22, 920 (1999).
16. 16) T. Ohara, Y. Doi, T. Ninomiya, Y. Hirakawa, J. Hata, T. Iwaki, S. Kanba & Y. Kiyohara: Neurology, 20, 1126 (2011).
17. 17) T. Shoji, M. Yamada, T. Miura, K. Nagashima, K. Ogura, N. Inagaki & M. Maeda-Yamamoto: Diabetes Res. Clin. Pract., in press.
18. 18) S. Masumoto, A. Terao, Y. Yamamoto, T. Mukai, T. Miura & T. Shoji: Sci. Rep., 6, 31208 (2016).
19. 19) P. J. Turnbaugh, R. E. Ley, M. A. Mahowald, V. Magrini, E. R. Mardis & J. I. Gordon: Nature, 21, 1027 (2006).
20. 20) N. Beloborodova, I. Bairamov, A. Olenin, V. Shubina, V. Teplova & N. Fedotcheva: J. Biomed. Sci., 19, 89 (2012).
21. 21) M. Monagas, N. Khan, C. Andres-Lacueva, M. Urpi-Sarda, M. Vazquez-Agell, R. M. Lamuela-Raventos & R. Estruch: Br. J. Nutr., 102, 201 (2009).
22. 22) J. M. Yano, K. Yu, G. P. Donaldson, G. G. Shastri, P. Ann, L. Ma, C. R. Nagler, R. F. Ismagilov, S. K. Mazmanian & E. Y. Hsiao: Cell, 9, 264 (2015).
23. 23) F. F. Anhe, D. Roy, G. Pilon, S. Dudonne, S. Matamoros, T. V. Varin, C. Garofalo, Q. Moine, Y. Desjardins, E. Levy et al.: Gut, 64, 872 (2015).
24. 24) D. E. Roopchand, R. N. Carmody, P. Kuhn, K. Moskal, P. Rojas-Silva, P. J. Turnbaugh & I. Raskin: Diabetes, 64, 2847 (2015).
25. 25) R. Corder, W. Mullen, N. Q. Khan, S. C. Marks, E. G. Wood, M. J. Carrier & A. Crozier: Nature, 30, 566 (2006).

腸内細菌叢の機能理解に向けて  /  吹谷 智, 横田 篤

Page. 637 - 643 (published date : 2017年8月20日)

概要原稿

リファレンス

腸内細菌がヒトの健康や生理機能にさまざまな影響を与えていることが近年明らかになってきたが，その詳細なメカニズムの解明は道半ばである．本稿ではこの解明に不可欠な腸内細菌の遺伝子操作系について，ビフィズス菌での開発事例を中心に概説したい．

1. 1) R. E. Ley, P. J. Turnbaugh, S. Klein & J. I. Gordon: Nature, 444, 1022 (2006).
2. 2) P. J. Turnbaugh, F. Bäckhed, L. Fulton & J. I. Gordon: Cell Host Microbe, 3, 213 (2008).
3. 3) J. L. Sonnenburg & F. Bäckhed: Nature, 535, 56 (2016).
4. 4) K. Tuohy & D. del Rio: “Diet-Microbe Interactions in the Gut: Effects on Human Health and Disease,” Academic Press, 2015.
5. 5) J. K. Goodrich, J. L. Waters, A. C. Poole, J. L. Sutter, O. Koren, R. Blekhman, M. Beaumont, W. Van Treuren, R. Knight, J. T. Bell et al.: Cell, 159, 789 (2014).
6. 6) C. G. Buffie, V. Bucci, R. R. Stein, P. T. McKenney, L. Ling, A. Gobourne, D. No, H. Liu, M. Kinnebrew, A. Viale et al.: Nature, 517, 205 (2015).
7. 7) 光岡知足：腸内菌の世界―嫌気性菌の分離と同定―，叢文社，1984.
8. 8) 藤澤倫彦：日本細菌学雑誌，69, 331 (2014).
9. 9) 山本　卓：ゲノム編集入門―ZFN・TALEN・CRISPR-Cas9―，裳華房，2016.
10. 10) I. Mougiakos, E. F. Bosma, W. M. de Vos, R. van Kranenburg & J. van der Oost: Trends Biotechnol., 34, 575 (2016).
11. 11) A. A. Salyers, G. Bonheyo & N. B. Shoemaker: Methods, 20, 35 (2000).
12. 12) N. P. Minton, M. Ehsaan, C. M. Humphreys, G. T. Little, J. Baker, A. M. Henstra, F. Liew, M. L. Kelly, L. Sheng, K. Schwarz et al.: Anaerobe, 41, 104 (2016).
13. 13) F. Fang & P. W. O'Toole: Front. Biosci., 14, 3111 (2009).
14. 14) 上野川修一，山本憲二：世紀を越えるビフィズス菌の研究―その基礎と臨床応用から製品開発へ―，財団法人日本ビフィズス菌センター，2010.
15. 15) B. Mayo & D. van Sinderen: “Bifidobacteria: Genomics and Molecular Aspects,” Caister Academic Press, 2010.
16. 16) S. Nishijima, W. Suda, K. Oshima, S.-W. Kim, Y. Hirose, H. Morita & M. Hattori: DNA Res., 23, 125 (2016).
17. 17) J. Nakayama, K. Watanabe, J. H. Jiang, K. Matsuda, S.-H. Chao, P. Haryono, O. La-ongkham, M. A. Sarwoko, I. N. Sujaya, L. Zhao et al.: Sci. Rep., 5, 8397 (2015).
18. 18) M. O'Connell-Motherway, G. F. Fitzgerald, S. Neirynck, S. Ryan, L. Steidler & D. van Sinderen: Appl. Environ. Microbiol., 74, 6271 (2008).
19. 19) F. Arigoni & M. Delley: International Patent, WO 2008/019886 A1, 2008.
20. 20) S. Fukiya, T. Suzuki, Y. Kano & A. Yokota: “Lactic Acid Bacteria and Bifidobacteria: Current Progress in Advanced Research,” ed. by K. Sonomoto & A. Yokota. Caister Academic Press, 2011, pp. 31–51.
21. 21) C. Hidalgo-Cantabrana, B. Sánchez, P. Álvarez-Martín, P. López, N. Martínez-Álvarez, M. Delley, M. Martí, E. Varela, A. Suárez, M. Antolín et al.: Appl. Environ. Microbiol., 81, 7960 (2015).
22. 22) K. Sakaguchi, J. He, S. Tani, Y. Kano & T. Suzuki: Appl. Microbiol. Biotechnol., 95, 499 (2012).
23. 23) K. Sakaguchi, N. Funaoka, S. Tani, A. Hobo, T. Mitsunaga, Y. Kano & T. Suzuki: Biosci. Microbiota Food Health, 32, 59 (2013).
24. 24) Y. Hirayama, M. Sakanaka, H. Fukuma, H. Murayama, Y. Kano, S. Fukiya & A. Yokota: Appl. Environ. Microbiol., 78, 4984 (2012).
25. 25) S. Fukiya, Y. Hirayama, M. Sakanaka, Y. Kano & A. Yokota: Biosci. Microbiota Food Health, 31, 15 (2012).
26. 26) A. O'Callaghan & D. van Sinderen: Front. Microbiol., 7, 925 (2016).
27. 27) L. Ruiz, M. O'Connell-Motherway, N. Lanigan & D. van Sinderen: PLoS One, 8, e64699 (2013).
28. 28) M. Sakanaka, S. Fukiya, R. Kobayashi, A. Abe, Y. Hirayama, Y. Kano & A. Yokota: FEMS Microbiol. Lett., 362, fnv032 (2015).
29. 29) 吹谷　智：生物工学会誌，94, 110 (2016).
30. 30) T. van Opijnen & A. Camilli: Nat. Rev. Microbiol., 11, 435 (2013).
31. 31) K. Yasui, Y. Kano, K. Tanaka, K. Watanabe, M. Shimizu-Kadota, H. Yoshikawa & T. Suzuki: Nucleic Acids Res., 37, e3 (2009).
32. 32) B. M. Davis, M. C. Chao & M. K. Waldor: Curr. Opin. Microbiol., 16, 192 (2013).

プロダクトイノベーション

香気分析の網羅性向上の鍵  /  落合 伸夫

Page. 644 - 650 (published date : 2017年8月20日)

概要原稿

リファレンス

3軸ロボット型の多機能オートサンプラーと小型の加熱脱着装置を組み合わせたダイナミックヘッドスペース(DHS)システムを活用し，従来の装置では難しかった香気成分の網羅的分析法を開発した．

1. 1) M. Markelov & J. P. Guzowski Jr.: Anal. Chim. Acta, 276, 235 (1993).
2. 2) A. Hoffmann, O. Lerch & V. Hudewenz: GERSTEL AppNote, 8/2009 (2009).
3. 3) N. Ochiai, K. Sasamoto, A. Hoffmann & K. Okanoya: J. Chromatogr. A, 1240, 59 (2012).
4. 4) N. Ochiai, J. Tsunokawa, K. Sasamoto & A. Hoffmann: J. Chromatogr. A, 1371, 65 (2014).
5. 5) K. MacNamara, N. Ochiai, K. Sasamoto, A. Hoffmann & R. Shellie: GERSTEL AppNote, 183 (2016).
6. 6) N. Ochiai, K. Sasamoto, J. Tsunokawa, A. Hoffmann, K. Okanoya & K. MacNamara: J. Chromatogr. A, 1421, 103 (2015).
7. 7) H. T. Duong, K. Kadokami, S. Pan, N. Matsuura & T. Q. Nguyen: Chemosphere, 107, 462 (2014).

農芸化学@HighSchool

クロゴキブリの脚の褥盤の役割の解明  /  越前 太智, 篠田 睦生, 畑中 拓, 奥田 真奈, 橋本 眞子, 棚倉 有紀, 岩田 真菜佳, 寶谷 舞, 藤井 陽菜子

Page. 651 - 653 (published date : 2017年8月20日)

概要原稿

リファレンス

本研究は，日本農芸化学会2017年度大会（開催地：京都女子大学）の「ジュニア農芸化学会」で発表されたものである．今回の金賞受賞校でもある発表者の研究対象はなんと，私たちの日常生活でも忌み嫌われる「ゴキブリ」．ゴキブリを退治しようと新聞紙を丸めて追いかけると，壁を自由に走り回って逃げてしまう．ゴキブリはどうして平滑で垂直な壁を自由に歩くことができるのか？　という疑問が本研究を行う動機になったという．こんなユニークなきっかけで開始された本研究であるが，終始，科学的な視点と手法を失わず，鋭い観察眼によって生物のもつ構造・機能的解析を進める手法は，研究材料の特異性だけでない，たいへん優れた内容であり，金賞受賞校にふさわしい研究発表であった．

1. 1) BSI生物科学研究所：衛生昆虫の微細構造―第1章ゴキブリ―，2013.
2. 2) R. G. Beutel & S. N. Gorb: J. Zoological Syst. Evol. Res., 39, 177 (2000).
3. 3) 西村　満：衛生動物，44, 142（1993）．

付録

和文誌編集委員  / 

Page. 0 - 0 (published date : 2017年8月20日)

概要原稿

リファレンス